آلن جیکوبز در کتاب چگونه بیندیشیم، بعد از طرح مباحث و موضوعات مختلف در خصوص اندیشیدن و چالش‌های تفکر نقادانه برای انسان‌ها، در انتهای کتاب یک چک لیست فکری برای افراد دارای تفکر نقاد، ارائه می‌کند که به نظرم مرور این چک لیست یازده بندی می‌تواند برای علاقمندان به تفکر نقادانه مفید و تا حدی مؤثر باشد:
۱. به خودتان فرصت دهید
وقتی در موقعیتی قرار می‌گیرید که در آن ترغیب به پاسخ دادن به حرف‌های یک نفر دیگر می‌شوید، پنج دقیقه به خودتان فرصت دهید. در این مدت می‌توانید پیاده‌روی کنید یا میوه‌ای بخورید یا هر کار دیگری. بدن خودتان را در این فرایند درگیر سازید چون بدنتان ریتم زندگی را به خوبی می‌داند و اگر ذهنتان با ریتم بدنتان هماهنگ شود، شما خواهید توانست به شکل بهتری فکر کنید.
۲. ارزشمند دانستن یادگیری
ارزش کافی برای یادگیری از طریق مباحثه قائل شوید. صرفاً برای کسب پیروزی صحبت نکنید.
۳. دوری از افراد با احساسات غیرقابل کنترل
تا جایی که می‌توانید چه در ارتباطات رودررو و چه در ارتباطات غیرمستقیم از افراد با احساسات شدید و غیرقابل کنترل دوری کنید.
۴. عدم لزوم پاسخ به دیگران
به خاطر داشته باشید، حتماً مجبور نیستید برای نشان دادن خوشفکری و درست‌اندیشی به پاسخ‌های هر کسی پاسخ بدهید.
۵. گرفتار نشدن در حلقه فکری
اگر برای نشان دادن خوشفکری و درست‌اندیشی خودتان ناچار از این هستید که حتماً پاسخی به پاسخ فرد مقابل بدهید و در غیر این صورت خطر از دست دادن موقعیتتان در گروهی که در آن عضو هستید شما را تهدید می‌کند، در این صورت باید به این نتیجه برسید که شما در آن گروه عضو نیستید بلکه گرفتار یک حلقه فکری شده‌اید.
۶. تلاش برای همراهی با افراد با سعه صدر بالا
به هر طریق ممکن و به بهترین شکلی که می‌توانید، تلاش کنید تا جذب افرادی شوید که ارزش زیادی برای یک گروه هوشمند قائل هستند و می‌توانند نظرات مخالف را به آرامی و با متانت مدیریت کنند.
۷. گوش دادن به مخالفان خوش فکر
به دنبال آن دسته از افراد خوش فکری باشید که با نظراتشان مخالف هستید، چون آنان بهترین و منصف‌ترین افراد هستند. به آنان به مدتی طولانی و بدون هیچ پاسخی، فقط گوش دهید. به هر آنچه آنان گفتند، خوب فکر کنید.
۸. لزوم ارزیابی تناقضات فکری
با صبر و صداقت حداکثری، تناقضات و تضادهای فکری خودتان را مورد ارزیابی قرار دهید.
۹. اهمیت استعاره‌هایی که استفاده می‌کنید
به شدت مراقب استعاره‌هایی که استفاده می‌کنید و اسطوره‌هایی که در ذهن دارید باشید. آنها می‌توانند تأثیر زیادی بر نوع تفکر شما داشته باشند.
۱۰. دقت کلامی در بازگویی نظرات دیگران
در صورت تمایل به بازگویی مواضع و نظرات دیگران، سعی کنید آنها را درست به همان زبانی که آنها استفاده می‌کنند و بدون هیچ افراط و تفریطی در استفاده از واژگان متفاوت، بازگویی کنید.
۱۱. داشتن شجاعت
شجاع باشید.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
آنچه یک متفکر نقاد را از دیگران متمایز می‌سازد
