بی شک طبیعت و سرشت انسان قابل تغییر نیست اما بر اساس تحقیقات صورت گرفته مغز ما این قابلیت را داراست که در مقابل استفادههایی که از آن میشود، عملکرد خود را تا حدی تغییر دهد که به این پدیده شکل پذیری مغز یا Brain Plasticity گفته میشود. شاید بتوان سادهترین شکل از این پدیده را در یادگیری و به خاطرسپاری موضوعات و مفاهیم مختلف و همچنین تغییر عادات فکری مشاهده کرد.
البته همانطور که اشاره شد مشخصهها و ویژگیها اصلی و اساسی شخصیت ما انسانها چندان قابل تغییر نیستند اما میتوان تا حد زیادی رابطه خود با ساختارهای عاطفی و هیجانی را تغییر داد که شاید برجستهترین مصداق آن همان هوش هیجانی و توانایی تقویت این هوش باشد.
ما به عنوان انسان توانایی ایجاد تغییرات عمده در عکسالعملهای هیجانی خود را که در اثر تکامل در طول هزاران سال به وجود آمده، نداریم اما میتوانیم تا حد زیادی نوع واکنش و عکسالعمل خودمان به این هیجانات و رفتارهای عاطفی ذاتی را مدیریت کرده و تغییر دهیم.
ما از طریق آموزش و به واسطه تلاش و کوشش و ایجاد عادت میتوانیم موقعیتهایی را که هیجانات و عواطف بنیانی و ذاتی ما برانگیخته میشوند ، هر چه بهتر مدیریت کنیم تا شاهد رشد تفکر نقادانه در خودمان باشیم.
البته که عواطف و هیجانات از افکار و رفتارها و واکنشهای ما به طور کامل قابل حذف نخواهند بود و پذیرش این موضوع نشان از دارا بودن سطح بالایی از عقلانیت است؛ اما تلاش در جهت تقویت تفکر نقادانه و تقویت فراشناخت در خودمان میتواند باعث تقویت رفتارها و رویکردهای عقلانیتر و متعالیتر در ما انسانها شود.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
یک چک لیست فکری برای افراد دارای تفکر نقاد