طراحی شادمانی | خطاهای ذهنی کاهش دهنده شادمانی در انسان‌ها

مغز ما انسان‌ها با هدف مصرف کمتر منابع همواره در پی آن است که به شکلی خودکار عمل کند و از طرفی تصمیمات و اقدامات روزمره‌مان را در جهتی هدایت کند که در این دنیای پیچیده، زندگی راحت و سرشار از شادمانی را تجربه کنیم، اما تلاش‌های آن برای ساده‌سازی مسائل گاهی به استراتژی‌های احمقانه‌ای ختم می‌شود و در چنین شرایطی این فرایندها نه‌تنها به شادمانی بیشتر ختم نمی‌شود بلکه در نهایت به دلیل وجود خطاهای ذهنی کاهش دهنده شادمانی، باعث کاهش میزان آن در زندگی ما می‌شود.

البته که مغز ارگانی شگفت‌انگیز است اما گاه اشتباهاتی فاحش مرتکب می‌شود که این موضوع نشانگر نیازمندی توجه بیشتر در انتخاب‌ها و تصمیمات متعدد زندگی روزانه و دخیل کردن سیستم دو در این فرایندهاست.

مغز ما انسان‌ها در طول تاریخ همواره در حال تکامل بوده و نسبت به انسان‌های اولیه و اجداد غارنشین‌مان بهبودهای بسیاری در عملکرد آن به وجود آمده و روند رو به رشدی طی شده است اما به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر سرعت رشد و تحول جوامع به قدری سریع بوده که مغز در برخی جنبه‌ها از این تحولات عقب مانده و نتوانسته به رشد و تکامل مورد نیاز خود دست یابد.

صرفاً آگاهی از این موضوع که ما در عصر حاضر چقدر در تخصیص توجه خودمان به شکلی کارا و در جهت دستیابی به اهداف موردنیاز خود ناتوان هستیم، می‌تواند یکی از جنبه‌های تکامل‌نیافته مغزی را به‌خوبی نشان دهد. چنین خطاهایی که آگاهانه یا ناآگاهانه صورت می‌گیرند، فرایند تولید شادمانی ما را دچار اختلال کرده و باعث می‌شوند فرایند تولید شادمانی چندان کارا و اثربخش صورت نگیرد. به همین دلیل هست که ما آن میزان که برایمان امکان‌پذیر است، شادمان نیستیم و رضایت کافی از زندگی نداریم. اما  در صورت افزایش آگاهی و تلاش برای بهبود این فرایند میزان شادمانی ما در زندگی می‌تواند بهبود قابل توجهی پیدا کند.

بسیاری از اوقات ما با هدف دستیابی به شادمانی در آینده، در اقدامی ناآگاهانه و تناقض‌آمیز شادمانی و رضایت حال حاضر خودمان را قربانی می‌کنیم. این جنس تصمیمات بر اساس یک سری فرایندهای ذهنی و پیش‌بینی‌هایی که مغز ما در خصوص آینده انجام می‌دهد، صورت می‌پذیرد. این پیش‌بینی‌ها به این شکل انجام می‌گیرند که ما با فدا کردن بسیاری از داشته‌های حال حاضر خودمان به روشی خاص در زمانی معین به دستاوردی مشخص دست خواهیم یافت.

حال آنکه گاهی اوقات این پیش‌بینی‌ها دچار خطاهایی فاحش هستند که باعث کاهش شادمانی ما و در نهایت ناکامی در رسیدن به یک زندگی ایده‌آل می‌شوند.

پاول دولان در کتاب طراحی شادمانی این مشکلات توجهی را که در واقع یک سری خطاهای ذهنی کاهش دهنده شادمانی هستند، به سه دسته تقسیم‌بندی کرده است:

• مطلوبیت‌های ذهنی اشتباه
• تصویرهای ذهنی اشتباه
• عقاید اشتباه

در یادداشت‌های بعدی سعی خواهم کرد به شکلی کامل به هرکدام از خطاهای ذهنی گفته‌شده بپردازم.

پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:

طراحی شادمانی | کتابی از پاول دولان

طراحی شادمانی | شادمانی چیست؟

طراحی شادمانی | روشی برای داشتن تداوم در انجام کارها