همانطور که قبلاً هم اشاره شد، تمرکز و توجه ما و مدیریت تخصیص آن، اصلیترین عامل در مدیریت میزان شادمانی و رضایت از زندگی است. در واقع در صورت مدیریت سبک زندگی به شکلی که بهترین تخصیص توجه ناخودآگاه انجام گیرد، باعث شادمانی بیشتر خواهد شد. اما نکته مهم اینکه در مدیریت توجه ناخودآگاه ، محیط و بافتی که ما خودمان را در معرض آن قرار میدهیم، نقش اصلی را داشته و عاملی تعیینکننده محسوب میشود. بر این اساس ما میتوانیم با طراحی محیط به شکلی آگاهانه از طریق مدیریت توجه ناآگاهانه تأثیر مثبت بر شادمانی خود بگذاریم.
اصلی در علم اقتصاد رفتاری وجود دارد و آن هم اینکه: اگر میخواهید مردم کاری را انجام دهند، انجام آن کار را برای آنها تسهیل کنید. همینطور اگر نمیخواهید کاری را انجام دهند، مسیر انجام آن کار را برایشان دشوار کنید.
در یکی از نمونههای کلاسیک، محققان شاهد این بودند که تمایل دانشجویانی که نقشه درمانگاههای محل تزریق واکسن را داشتند، برای زدن واکسن خیلی بیشتر از میزان مراجعه دانشجویانی بود که صرفاً بروشوری در مورد واکسن دریافت کرده بودند.
در واقع رفتارها و انتخابهای ناخودآگاه ما شدیداً تحت تأثیر فضای ذهنیمان هستند. فضای ذهنیای که از نظر پاول دولان توسط نه عامل شکل میگیرند.
۱. رساننده پیام
ما بهشدت تحت تأثیر کسانی هستیم که اطلاعات را به ما میرسانند و این عامل نقشی مهم در تصمیمها و رفتارهای بعدی ما دارد.
۲. مشوقها
ما از طریق میانبرهای ذهنی به مشوقها پاسخ میدهیم.
۳. نرمهای اجتماعی
ما بهشدت تحت تأثیر آن کاری که دیگران انجام میدهند هستیم.
۴. پیشفرضها
گزینههای پیشفرض نقش مهمی در مسیری که در پیش میگیریم، دارند.
۵. موضوعات مهم
آنچه مهم و برجسته باشد، علاوه بر اینکه توجه ما را به خود جلب میکند، بر رفتار ما نیز تأثیرگذار خواهد بود.
۶. پیشزمینهسازی
اعمال ما اغلب متأثر از سرنخهایی هستند که ناخودآگاه بر ما تأثیر میگذارند.
۷. وابستگیهای احساسی
احساسات ما و چیزها و کسانی که به آنها وابستگی داریم، اقدامات ما را شکل میدهند.
۸. تعهدات
ما تلاش میکنیم که بر اساس تعهدات اجتماعی خودمان رفتار کنیم و با آنها سازگاری داشته باشیم.
۹. ایگو
ما ترجیح میدهیم بر اساس روشهایی عمل کنیم که باعث میشوند نسبت به خودمان احساس خوبی داشته باشیم.
قبلاً در دسته یادداشتهای طراحی شادمانی، در مورد خطاهای ذهنی کاهشدهنده شادمانی و همچنین نحوه انتخاب گزینهها و گرفتن تصمیمات به شکلی که باعث افزایش شادمانی ما شود، نوشتم.
تحقیقات و پژوهشهای مختلف نشانگر این موضوع هستند که در صورت مهیا شدن محیط مناسب ما به شکلی ناخودآگاه مسیرهایی را در پیش خواهیم گرفت که به شادمانی بیشتر منجر شوند.
در یادداشتهای آینده سعی خواهم کرد چهار روش پیشزمینهسازی، استفاده از پیشفرضها، تعهدات و نرمهای پذیرفتهشده اجتماعی را برای مهیا کردن محیط مناسب و همچنین انتخاب و گرفتن تصمیمات به شکلی ناخودآگاه و بهطوریکه باعث افزایش شادمانی ما در زندگی شوند، توضیح دهم.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
نکتهای مهم در باب دریافت بازخورد از دیگران