سؤال از دن اریلی | تاثیر مبالغه در تعریف خاطرات و تجربیات

انتظاری که ما از کیفیت یک تجربه داریم، بر میزان لذت حاصل از آن تجربه و رضایت نهایی ما تأثیرگذار است. یکی از مخاطبین دن اریلی از او در مورد تاثیر مبالغه و روش صحیح استفاده از آن جهت دست‌کاری انتظارات افراد با هدف افزایش میزان رضایت و لذت آنان بعد از آن تجربه پرسیده است.

پرسش

دن عزیز،

تحقیقات متعددی در علوم اجتماعی نشانگر این موضوع هستند که وقتی ما انتظار یک سطح کیفی مشخصی از یک تجربه داریم، قدرت انتظارات می‌تواند کیفیت تجربه ما را تغییر دهد و در حقیقت آن را با انتظارات ما مطابقت دهد. برای مثال، تحقیقات شما نشان می‌دهد که یک لیوان نوشیدنی بعد از مطالعه یک نظر مثبت در مورد آن، خوشمزه‌تر به نظر خواهد رسید و وقتی که ما فکر کنیم که یک نوشیدنی به دلیل افزوده شدن برخی مواد مزه خوشایندی ندارد، در این صورت در هنگام خوردن آن حس خوبی نخواهیم داشت و مزه دل‌چسب و خوشایندی احساس نخواهیم کرد.

این یافته‌ها با تجربیات شخصی من سازگار هستند؛ اما آنچه شما به آن اشاره نکرده‌اید، امکان تأثیر منفی انتظارات در زمانی هست که انتظارات بیش از اندازه بالا برده شده باشند؛ به عبارت دیگر، آیا وقتی انتظارات فرد مقابل را خیلی بالا برده و بیش از حد مبالغه کرده باشیم، در این صورت همان نتیجه قبلی را دریافت خواهیم کرد؟

مشاهدات من نشانگر این هستند که وقتی بیش از اندازه از یک فیلم برای دوستانم تعریف و تمجید می‌کنم، در نهایت آنچه بعد از تماشای فیلم به من می‌گویند این است که فیلم خوب بود ولی نه آن‌قدر که تو گفته بودی، در واقع عالی نبود. به نظر من در آن موارد، به دلیل مبالغه‌ بیش از اندازه‌ای که من کرده بودم، دوستانم تجربه چندان مثبتی از تماشای فیلم نداشتند. آیا تو هم فکر می‌کنی که انتظارات مبالغه‌آمیز به وجود آمده، نتیجه عکس می‌دهند؟

پاسخ

نظر من هم مشابه نظر توست. وقتی که من در مورد چیزی بیش از حد مبالغه می‌کنم، انتظارات دوستان من در انتهای تجربه بیش از حد افزایش می‌یابد. این انتظارات بسیار بالا به یک استاندارد بالاتر برای ارزیابی تجربیات تبدیل می‌شوند و وقتی که نتیجه کمتر از حد انتظار می‌شود، لذت آن تجربه هم کاهش می‌یابد.

من به موضوع این‌طور نگاه می‌کنم: انتظارات بالا برده شده، می‌توانند تجربیات ما را تا بیست درصد بهبود دهند. این موضوع به این معنی است که تا زمانی که انتظارات افزایش‌یافته در همین حدود باشند، آن انتظارات می‌توانند، تجربه ما را در همان حدود بهبود بخشند؛ اما وقتی انتظارات خیلی زیاد باشند (شصت درصد یا بیشتر) شکاف بین انتظارات و واقعیت خیلی بزرگ می‌شود و حالا این تقابل باعث خواهند شد انتظارات نتیجه عکس دهند و میزان لذت را کم کنند.

پیشنهاد من این است که اگر تو می‌خواهی تجربه دوستانت را بهتر از آنچه در عمل خواهد بود، بکنی، همین‌طور پیش برو و مبالغه کن اما نه خیلی زیاد.

پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:

سؤال از دن اریلی | امتحان کردن گزینه های جدید

سؤال از دن اریلی | تأثیر داشتن ماشین گرانقیمت بر اعتبار فرد در شغلش

سؤال از دن اریلی | احساس بدبختی ناشی از روندها و فرایندهای ناخوشایند