این روزها در حال مطالعه کتاب «How to Read a Book» یا همان «چگونه کتاب بخوانیم؟» نوشته مورتیمر آدلر و چارلز ون دورن هستم. کتابی که آرزو می‌کنم کاش زودتر آن را تهیه و مطالعه کرده بودم.
اکنون که شش فصل از بیست و یک فصل آن را خوانده‌ام، به نظرم به نکات خوب و کاربردی‌ای در آن اشاره شده و به همین دلیل مطالعه آن می‌تواند برای هر عاشق کتابی مفید و تأثیرگذار باشد.
من سعی خواهم کرد به‌مرور که پیش می‌روم، نکاتی از این کتاب را در اینجا با شما به اشتراک بگذارم.
یکی از اقداماتی که هم‌زمان با مطالعه کتاب و با هدف اثربخش‌تر و ماندگار کردن این مطالعه در ذهن و فکر خودمان می‌توانیم انجام دهیم، مطرح کردن پرسش‌هایی در مورد مطالب مطرح شده در کتاب هست.
کتاب در فصل پنجم، چهار سؤال را مطرح می‌کند که در هنگام مطالعه کتابهای غیرداستانی بهتر است از خودمان بپرسیم. در ادامه این سؤالات را عنوان خواهم کرد:
۱. کتاب به‌طورکلی در مورد چه چیزی است؟
شما باید تلاش کنید موضوع اصلی کتاب و نحوه شرح و بسط این موضوع توسط نویسنده و بیان آن در موضوعات، بخش‌ها و زیربخش‌های مختلف را کشف کنید.
۲. چه جزئیاتی در کتاب گفته شده و نحوه طرح این جزئیات چگونه است؟
شما باید تلاش کنید ایده‌های اصلی، ادعاها و مباحث اصلی را که تشکیل‌دهنده پیام اصلی نویسنده هستند، کشف کنید.
۳. آیا کتاب به‌صورت کلی یا جزئی درست هست یا نه؟
تا زمانی که به دو سؤال قبلی پاسخ نداده باشید، نمی‌توانید به‌درستی به این سؤال پاسخ دهید. شما قبل از اینکه در مورد درستی یا نادرستی کتاب نظر بدهید، بایستی بدانید که چه چیزی در کتاب گفته شده؛ هرچند شما در صورت مطالعه جدی کتاب، ناگزیر از این هستید که ذهن خودتان را شکل دهید چون آگاهی از ذهنیات نویسنده کافی نیست.
۴. چه موضوعات و نکات مهم و مفیدی در این کتاب مطرح شده؟
اگر کتاب به شما اطلاعاتی می‌دهد، شما باید در مورد معنا و مفهوم و درستی آن سؤال کنید. چرا نویسنده فکر می‌کند، دانستن این موضوعات برای مخاطب مهم است؟ آیا برای شما مهم است که این موضوعات را یاد بگیرید و بدانید؟ اگر کتاب علاوه بر آگاه‌سازی باعث یادگیری شما هم شده باید به دنبال یادگیری بیشتر باشید تا موضوع را کامل درک کنید.
البته که صرفاً دانستن این چهار سؤال کافی نیست و باید حواسمان باشد تا در هنگام مطالعه این سؤالات را مدام از خودمان بپرسیم. پرسیدن این سؤالات به‌صورت مداوم، باعث افزایش اثربخشی مطالعه ما خواهد شد. البته مهم‌تر از دانستن این سؤالات، آگاهی از نحوه درست پاسخ به آنها به شکلی درست و دقیق است.
نویسندگان در این بخش از کتاب تأکید کرده‌اند که این سؤالات صرفاً مربوط به کتابهای غیرداستانی است و سؤالات مربوط به کتابهای داستانی در فصلهای بعدی مطرح خواهند شد.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
دو تجربه شخصی برای مطالعه اثربخش + فیلم کوتاه آموزشی
۸ دلیل برای مطالعه + سخنرانی تد درمورد تأثیر مطالعه بر آگاهی و زندگی ما