مغالطه توسل به باور عمومی زمانی اتفاق می‌افتد که استدلال فرد برای قبول ادعایی نه بر اساس دلایل منطقی و قابل‌قبول بلکه بر مبنای باور عموم شکل گرفته باشد. به‌عبارت‌دیگر فرد صرفاً به این دلیل باوری را پذیرفته باشد که اکثریت افراد یک جامعه آن باور را قبول دارند.
این مغالطه با عناوین مختلفی برای مورد اشاره قرار می‌گیرد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- Appeal to majority
- Ad populum
- Bandwagon effect
- حقانیت به‌واسطه اجماع
- مغالطه همه این کار را می‌کنند
- مغالطه استناد به اکثریت
- مغالطه مد روز
دلایل متعددی برای تمایل افراد برای به‌کارگیری یا قبول مغالطه توسل به باور عمومی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اعتقاد به اینکه امکان ندارد تعداد زیادی از انسان‌ها اشتباه کنند و اگر کسی با آن نظر مخالف است، طبیعتاً مشکل از خود اوست.
- تمایل ذاتی انسان‌ها به شبیه دیگران بودن.
- تمایل ذاتی انسان‌ها به عضوی از یک گروه بزرگ‌تر بودن.
- باور به افزایش قابلیت اعتماد به یک موضوع با افزایش تعداد معتقدان به آن موضوع.
- زودباور بودن غالب انسان‌ها.
- آرزواندیش بودن اکثر مردم و تمایل به داشتن باوری که دوست دارند واقعیت داشته باشد.
- دموکراسی مرسوم در جوامع مختلف، در صورتی که رأی اکثریت دلیلی بر عقلانی یا منطقی بودن یک انتخاب یا دیدگاه تلقی شود.
نمونه‌های مختلفی از این مغالطه در برهه‌های مختلف تاریخ و همچنین زمینه‌های گوناگون می‌توان شاده بود که برخی از آنها را در ادامه توضیح می‌دهم:
- زمانی اکثریت مردمان دنیا معتقد به این بودند که زمین مسطح است.
- باور به اینکه چون کالایی پرفروش است، پس بهترین کالا هست و می‌توان با خیال راحت آن را خریداری کرد.
- تمایل به انتخاب سبک زندگی خاص به دلیل فراگیر بودن آن.
- انتخاب یک پوشش خاص به دلیل فراگیر بودن آن.
- اصرار بر خوب بودن یک کتاب به دلیل پرفروش بودن آن.
- تلاش برای تحصیل در رشته‌ای که اکثریت در آن مشغول به تحصیل هستند.
باتوجه‌به فراگیر بودن مغالطه توسل به باور عمومی، بهتر است همیشه حواسمان به این موضوع باشد که باور و یا نظری را صرفاً به این خاطر که همه آن را پذیرفته‌اند، لزوما درست نپنداریم و قبول نکنیم و به جای این کار نگاهی نقادانه به آن باور یا نظر داشته باشیم تا با ارزیابی درست و اصولی آن در صورت عقلانی و منطقی بودن استدلال و همچنین مطابقت با ارزش‌های شخصی خودمان، آن را مورد پذیرش قرار دهیم.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
مغالطه توسل به سنت یا Appeal to Tradition Fallacy
مغالطه استناد به مرجعیت کاذب یا Appeal to Inappropriate Authority