مغالطه توسل به سنت زمانی اتفاق میافتد که فرد دلیل اصلی درست بودن یک باور یا رسیدن به یک نتیجه را قدیمی بودن آن یا اعتقاد اکثریت مردم به آن از سالها یا قرنها پیش بداند. بهعبارتدیگر شخص وقتی ادعا کند که ما و پدرانمان همیشه به این موضوع باور داشتهایم و کارهایمان را از اول برایناساس انجام میدادهایم و بر این اساس هیچ شکی در درستی این حرف نیست، در واقع دچار مغالطه توسل به سنت شده است.
اتکا به سنت و استناد به سنت عناوین دیگر این مغالطه هستند که بر اساس آن، وجود بلندمدت روشی در میان اعضای یک جامعه یا اعتقاد بلندمدت به باوری در میان مردم دلیل بر درستی آن روش یا باور تلقی میشود.
افراد در موقعیتهای مختلفی مرتکب این مغالطه میشوند. حتی گاهی استفاده از این مغالطه برای بسیاری از افراد خیلی قانعکننده و منطقی به نظر میرسد. برای مثال، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- رستورانی که بزرگترین افتخارش این است که هفتاد سال پیش تأسیس شده.
- کارخانهای که از جمله مواردی که در تبلیغ محصولاتش به آن اشاره میشود این است که صد سال پیش راهاندازی شده.
- سنت ازدواج بدون آشنایی و ارتباط قبلی پسر و دختر، از چندین و چند نسل قبل مرسوم بوده و هیچ ایرادی بر آن وارد نیست.
- تا بوده همین بوده
- بسیاری از توصیههای طب سنتی
- نگاه تبعیضآمیز به افراد و قومیتهای مختلف
- آداب و رسوم مردمان و قومیتهای مختلف که گاه در تعارض با اصول علمی و منطق هستند،
همگی نمونههایی از مغالطه توسل به سنت هستند. البته این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که متوسل شدن به قدمتِ یک روش یا باور، لزوماً دلیل بر نادرستی و غیرمنطقی بودن آن نیست. چه بسیار توصیهها و باورها و میراثهایی که از قرنها پیش وجود داشته و هنوز هم منطقی، اصولی، مفید و مؤثر هستند. اما اصرار بر درستی یک باور یا روش بدون ارزیابی سایر جنبههای آن و بدون داشتن نگاه نقادانه و صرفاً با اتکا به این دلیل که قدمت فراوانی دارد، هیچوقت نمیتواند دلیل پذیرفتنی و قانعکنندهای برای پذیرش و عمل به آن باشد.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
مغالطه توسل به جهل یا Appeal to Ignorance Fallacy
مغالطه استناد به مرجعیت کاذب یا Appeal to Inappropriate Authority