میل به سود و پرهیز از زیان جزو متعارف‌ترین، عمومی‌ترین و جهان‌شمول‌ترین خصایص توضیح‌دهنده رفتار انسان‌هاست. ازاین‌رو سه بازی سودخواهی انسانی را می‌توان متصور بود، سه حالت سودخواهی و منفعت‌طلبی که انسان‌ها بسته به افکار، عقاید و روحیات خود یکی را برمی‌گزینند:
اول. دو طرف ذی‌نفع فقط سود خود را بخواهند و این سود را یکسره بخواهند و حتی با زیان دیگران خواهان سود خود باشند. همان بازی «سود-زیان»
دوم. دو طرف ذی‌نفع سود خود را به همراه سود دیگری بخواهند و امکان‌پذیرترین قدر مشترک و قدر متوسط از منافع دو طرف را قانون زندگی اجتماعی قرار دهند: بازی «سود-سود»
سوم. دو طرف ذی‌نفع چنان باهم بازی کنند که نه‌تنها قاعده‌اش «سود-سود» باشد، بلکه «سود-سود و باز هم سود» باشد. بازی «سود-سود و باز هم سود» وقتی است که ما در روابط با همدیگر نه‌فقط ذی‌نفعان حاضر و بالفعل بلکه سایز ذی‌نفعان غایب یا بالقوه را نیز در نظر داشته باشیم.
و این بازی سوم ارزشمندترین، انسانی‌ترین و متعالی‌ترین بازی میان انسان‌هاست که به خاطر داشتن عمد در این کار می‌توان آن را مهم‌ترین متمایزکننده انسان از دیگر موجودات و جانداران تلقی کرد.
حال بهتر است از خود بپرسیم که:
- در موقعیت‌های مختلف زندگی چه بازی‌هایی را در پیش گرفته‌ایم؟
- کدام انگیزه‌ها در ما باعث شکل گرفتن بازی‌هایی از نوع اول و دوم می‌شود؟
- در کدام موقعیت‌ها می‌توانیم بازی‌های «سود-زیان» یا «سود-سود» را تبدیل به بازی‌های «سود-سود و باز هم سود» کنیم؟
در نهایت اثربخش‌ترین اقدام در دنیای کنونی تبدیل تمامی بازی‌های «سود-زیان» یا «سود-سود» به بازی‌های از نوع «سود-سود و باز هم سود» است. رویکردی که مطمئناً دستاوردهای ما را چندین برابر خواهد کرد و دنیا را جای بهتری برای زیستن.
پی‌نوشت: این دسته‌بندی‌ها برگرفته از کتاب ذهن و همه چیز نوشته دکتر مقصود فراستخواه است.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
دردهایی که مقدس هستند و دوست‌داشتنی
1 دیدگاه