قبلاً از اهمیت و مزایای حاشیه نویسی و علامت گذاشتن در کتاب هنگام مطالعه نوشتم؛ اما علامت گذاشتن در کتاب به روش‌ها و شیوه‌های گوناگونی انجام می‌شود. در ادامه هفت نوع علامت‌گذاری در هنگام مطالعه کتاب را که نویسندگان کتاب How to Read a Book به آن‌ها اشاره کرده‌اند توضیح خواهم داد.
۱. خط کشیدن زیر خطوط
متداول‌ترین روش همان خط کشیدن زیر نکات مهم و عبارات اصلی متن است که توسط بسیاری از افراد انجام می‌شود.
۲. خطوط عمودی در حاشیه
کشیدن خطوط عمودی در حاشیه کتاب و در کنار متن اصلی ابزاری هست برای تأکید بر اهمیت یک پاراگراف یا بخش زیادی از متن.
۳. گذاشتن ستاره در حاشیه
گذاشتن ستاره یا هر علامت مشخص دیگری در کنار متن اصلی برای تأکید بر اهمیت چند نکته مهم و نشان‌دار کردن آن‌ها صورت می‌گیرد. این علامت‌ها می‌توانند در گوشه بعضی از صفحات و به منظور نشان دادن اهمیت و ارتباط آن‌ها به همدیگر استفاده شوند. به این ترتیب هر وقت که کتاب را به دست گرفته و ورق بزنیم به راحتی می‌توانیم این صفحات را پیدا کرده و موارد موردنظر را مطالعه کنیم.
۴. گذاشتن شماره در حاشیه
این روش برای نشان دادن نکات سریالی و پشت سر هم که توسط نویسنده و برای بسط و شرح کامل موضوع مطرح شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵. یادداشت شماره دیگر صفحات در حاشیه
این کار برای نشان دادن اینکه نویسنده در کجای کتاب به نکات و موضوعاتی مرتبط و مشابه و یا متناقض اشاره کرده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع علامت گذاری در مطالعه با هدف ارتباط دادن و تجمیع موضوعات مشابه مطرح شده در کتاب که با صفحات متعدد از همدیگر جدا شده‌اند و بین‌شان فاصله افتاده، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برخی افراد از عبارات و روشهای دیگری هم برای ارجاع به صفحات و بخش‌های دیگر کتاب برای نشان دادن ارتباط مفهومی و محتوایی آن‌ها به یکدیگر استفاده می‌کنند.
۶. مشخص کردن کلمات یا عبارات کلیدی
افراد ممکن است با کشیدن دایره به دور کلمات یا عبارات کلیدی آن‌ها را مشخص کرده و بر اهمیت آن‌ها تأکید کنند. این روش نیز کاربردی همچون خط کشیدن زیر عبارات یا کلمات دارد.
۷. نوشتن در حاشیه
نوشتن در حاشیه یا در بالا یا پایین صفحه برای ثبت سؤالاتی که در حین مطالعه در ذهن خواننده به وجود می‌آید، مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این کار بحث‌های پیچیده به سؤالاتی کوتاه و جزئی تبدیل می‌شوند و موارد مهمی که در هنگام مطالعه به ذهن خواننده متبادر شده، ثبت می‌شوند. صفحات خالی انتهای کتاب می‌تواند برای فهرست کردن و ارجاع دادن به یادداشت‌های مختلف ثبت‌شده در میانه کتاب مورد استفاده قرار بگیرند.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
چهار سؤالی که هنگام مطالعه کتابهای غیرداستانی باید از خود پرسید