دروغ گفتن رفتاری است که وقتی از کسی ببینیم، ناخودآگاه نوع نگاهمان به او تغییر میکند و اعتمادمان نسبت به او کمتر میشود. در ذهن بسیاری از ما شاید این دیدگاه وجود داشته باشد که اگر کسی در یک زمینه دروغ بگوید، احتمالاً در زمینهها و موقعیتهای دیگر هم بهراحتی میتواند دروغگو باشد؛ و با این نوع نگاه نتیجه میگیریم که باید در ارتباط با چنین فردی جانب احتیاط را در پیش بگیریم و چندان به او اعتماد نکنیم.
یکی از مخاطبان دن اریلی از او سؤالی در این مورد پرسیده است.
پرسش
دن عزیز،
من اخیراً متوجه شدهام که یکی از دوستانم در چهار سال گذشته به همسرش خیانت کرده و با فردی دیگر رابطه داشته. تابهحال او به نظرم فردی باصداقت به نظر میرسید، اما حالا نگران این هستم که اگر او توانسته در این مدت صداقت را در ارتباط با همسرش نادیده بگیرد، شاید در ارتباط با من هم آنچنان صادق نباشد. اگر کسی در یک زمینه از زندگی دروغ بگوید، آیا این باعث میشود تا آن فرد در مجموع آدم دروغگویی باشد؟
پاسخ
خبر خوب برای تو این است که بیصداقتی در یک زمینه از زندگی – همچون کار یا ارتباطات – لزوماً پیشبینیکننده عدم صداقت در زمینههای دیگر زندگی نیست. من و همکارانم در سال ۲۰۱۸ مقالهای منتشر کردیم که در آن از شرکتکنندگان در مورد تمایل آنان به نداشتن صداقت در هشت زمینه مختلف پرسیده بودیم. ما در این تحقیق متوجه شدیم بیشتر مردم از نظر اخلاقی در زمینههای مختلف زندگی، استانداردهایی متفاوت دارند. برای مثال تقلب در گزارشهای مالی در محل کار، پیشبینیکننده تقلب در بازی با دوستان نیست.
اما نداشتن صداقت در یک زمینه خاص در زندگی میتواند پیشبینیکننده دیگر رفتارهای غیراخلاقی فرد در زمینههای مشابه باشد. با این ذهنیت، من در وارد شدن به یک رابطه عاشقانه با دوست تو محتاطانه عمل خواهم کرد.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
دو عامل تعیینکننده میزان سخاوتمندی انسانها