ما وقتی تصمیم می‌گیریم برای آینده برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنیم، معمولاً تغییر سلایق و ترجیحات خودمان را در گذر زمان در نظر نمی‌گیریم یا اگر هم در نظر بگیریم، آن را خیلی کم و نه چندان زیاد و قابل توجه تصور می‌کنیم. این خطای ذهنی گاه باعث می‌شود سرمایه‌گذاری‌هایی بزرگی که قبلاً انجام داده‌ایم و تصمیماتی که گرفته‌ایم، برایمان چندان خوشایند نباشند و از طرفی چون جبران آن برایمان خیلی سخت شده، در زندگی شغلی یا شخصی خود به مشکل بربخوریم.
دن اریلی در پاسخ به سؤال یکی از مخاطبان خود به توهم پایان تاریخ اشاره کرده و راهکاری برای غلبه بر مشکلات ایچنینی پیشنهاد کرده است.
پرسش
دن عزیز،
من و شوهرم اخیراً خانه‌ای خریده‌ایم و در حال بازسازی هستیم تا آن را به خانه رؤیاهایمان تبدیل کنیم. ما با یک پیمانکار در مورد طرح‌های خودمان صحبت کردیم و او به این نکته اشاره کرد که بعضی از بازسازی‌هایی که ما در نظر داریم انجام دهیم، برای فروش مجدد مناسب نیستند. با توجه به مدت زمان طولانی‌ای که ما قصد داریم در آنجا زندگی کنیم، آیا چنین موضوعی باید دغدغه ما باشد؟
پاسخ
قبل از فکر کردن به ترجیحات خریدار بعدی، این موضوع را در نظر بگیرید که احتمالاً ترجیحات و سبک زندگی شما در آینده تغییر خواهد کرد (و به احتمال زیاد این اتفاق خواهد افتاد). مشخصات خانه رؤیایی امروز شما ممکن است تبدیل به بدترین کابوس شما در آینده شود (از افرادی که استخر روباز دارند بپرسید).
مردم میزان تغییرات خودشان را در آینده خیلی دست کم می‌گیرند. ما تمایل به این داریم که فکر کنیم آنچه در حال حاضر و درست در همین لحظه هستیم، در ادامه زندگی‌مان هم همین خواهیم بود و تغییری نخواهیم کرد.
این پدیده همان «توهم پایان تاریخ» هست که در آزمایشی که بر روی بیش از ۱۹۰۰۰ نفر از افراد ۱۸ تا ۶۸ ساله انجام شد، به خوبی قابل مشاهده است. بر این اساس از افراد پرسیدند که فکر می‌کنند شخصیت و ترجیحاتشان در خصوص مواردی همچون موسیقی و مسافرت در یک دهه گذشته چقدر تغییر کرده و در یک دهه آینده چقدر تغییر خواهد کرد. افراد در تمامی گروه‌های سنی عقیده داشتند که در ده سال گذشته، تغییرات زیادی داشته‌اند، اما بعید به نظر می‌رسد که در ده سال آینده این ترجیحات تغییر زیادی داشته باشند.
این توهم می‌تواند باعث سرمایه‌گذاری بیش از حد افراد برای آینده بر اساس ترجیحات امروزشان شود. در یک مثال، مردم تمایل نداشتند تا برای تماشای گروهی که ده سال پیش دوستش داشتند، هزینه زیادی پرداخت کنند، اما آنها تمایل به پرداخت هزینه زیاد برای تماشای گروه مورد علاقه خودشان در ده سال آینده داشتند.
شاید تو و همسرت باید به این فکر باشید که در طول زمان این خانه را به خانه رؤیاهای خودتان تبدیل کنید: به جای بازسازی کامل با چند پروژه کوچک شروع کنید و جا برای تغییر ترجیحات و سلایق خودتان در طول زمان باقی بگذارید.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
سؤال از دن اریلی | وابستگی به ایده ها و نظرات شخصی
سؤال از دن اریلی | نکته‌ای مهم در مورد رشد و پیشرفت در محل کار
سؤال از دن اریلی | آیا سیاستمداران افرادی فاسد هستند؟