ما وقتی می‌خواهیم تصمیم مهمی بگیریم، معمولاً حداکثر تلاش خودمان را به کار می‌گیریم تا اطلاعات و داده‌های مختلفی را جمع‌آوری کرده و مورد بررسی قرار دهیم، تا جایی که می‌توانیم از افراد مختلف در زمینه موردنظر مشورت بگیریم و در نهایت بعد از صرف انرژی و زمان بسیار، تصمیم نهایی خودمان را اتخاذ کنیم. در چنین شرایطی کافی است یک سیگنال منفی یا خبری بد و نه چندان مهم و تأثیرگذار در مورد آن موضوع به گوشمان برسد. در این صورت هست که ناخودآگاه تمامی اطلاعات قبلی را نادیده می‌گیریم به طوری که احتمالاً کل تصمیم تحت تأثیر آن خبر بد تغییر کند.
یکی از مخاطبان دن اریلی دچار چنین مشکلی شده و مشکلش را با او مطرح کرده است.
پرسش
دن عزیز،
من به خرید یک ماشین برقی تسلا فکر می‌کردم و از این بابت بسیار هیجان‌زده بودم، اما با شنیدن اخبار اخیر، چندان در مورد عاقلانه بودن این تصمیم مطمئن نیستم. آیا این کار ریسک بالایی برای من به همراه دارد؟
پاسخ
در حقیقت، کل داستان این است که این ماه یک ماشین تسلای مدل اس از روی یک مانع فلزی عبور کرده و این مانع باعث سوراخ شدن صفحه محافظ زیر باتری شده و در نتیجه مجموعه باتری دچار حریق شده؛ اما این فقط بخشی از داستان است.
در ماه آگوست، در تمامی گروه‌های آزمایشی که توسط اداره ملی ایمنی ترافیکی بزرگراه‌ها بر روی مدل اس انجام شد، این مدل موفق شد هر پنج ستاره را دریافت کند که به شکل عجیبی امتیاز بالایی هست. دو روز بعد از اینکه ما از نتایج آزمایش‌های تصادف مطلع شدیم، قیمت سهام این شرکت ۲ درصد افزایش یافت.
اکنون ما نیاز به این داریم که یک داده دیگر هم به این شواهد اضافه کنیم: یک آتش‌سوزی در اول اکتبر رخ داده و قیمت سهام به میزان ۱۰ درصد در طی دو روز کاهش یافته است. به عبارت دیگر، این اتفاق نشانگر تاثیر چهار برابری یک خبر بد کوچک نسبت به اخبار خوب مبتنی بر داده‌های بیشتر هست.
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، در بیانیه ۴ اکتبر اشاره کرد که هیچ کسی در این حادثه آسیب ندیده، ماشین قبل از رخ دادن حادثه به راننده هشدار داده و اینکه ماشین‌های بنزینی در مقایسه با ماشین‌های الکتریکی به هیچ وجه ایمن نیستند. بعد از این بیانیه، قیمت سهام ۳ درصد افزایش یافت که باعث شد کل کاهش قیمت سهام نسبت به قبل از تصادف ۶.۲ درصد باشد.
از دیدگاه روانشناسی، این واکنش شدید به یک تصادف جزئی (و ناراحت‌کننده) چیز جدیدی نیست و قابل انتظار هست. ما معمولاً به اخبار بد برجسته واکنش زیادی نشان می‌دهیم و البته که کاملا غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
با وجود همه این‌ها، پیشنهاد من به تو چیست؟ اگر تو قبل از وقوع این تصادف تصمیم گرفته بودی که تسلا را بخری، اکنون یکی بخر—چون این اتفاق باعث نشده که به اطلاعات قبلی تو که در گرفتن تصمیم اصلی مورد استفاده قرار داده بودی، اطلاعات مفید چندانی اضافه شود. شاید این حقیقت که احتمالاً مردم در خصوص خرید تسلا دچار ترس غیرمنطقی شوند، باعث پایین آمدن قیمت سهام تسلا شده باشد.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
سؤال از دن اریلی | ترس از اعتراف به اشتباه و تشدید تعهد
سؤال از دن اریلی | چگونگی غلبه بر استرس ناشی از سخنرانی در جمع
سؤال از دن اریلی | دلیل تغییر هدف از کسب موفقیت به شکست نخوردن