بسیاری از ما طبق عادت وقتی کسی را می‌بینیم شروع می‌کنیم به پرسیدن یک سری سؤالات سطحی و تکراری و شنیدن پاسخ‌های کلیشه‌ای و به زعم خودمان از این طریق در حال برقراری ارتباط با دیگران و دستیابی به حس خوب از این طریق هستیم. اما موضوع این است که به نظر می‌رسد، چنین گفتگوهایی اثربخشی زیادی نداشته باشند و حس چندان خوشایندی را در طرفین گفتگو ایجاد نکنند. بر اساس آزمایشات صورت گرفته اگر بتوانیم سؤالات عمیق‌تری بپرسیم و گفتگوهای متفاوت‌تری داشته باشیم، حس خوب بیشتری را در تعاملات روزانه خواهیم کرد.
دن اریلی در پاسخ به سؤال یکی از مخاطبانش به خوبی این مسئله را تشریح کرده است.
پرسش
دن عزیز،
در دوران همه‌گیری، من ارتباطات خودم را صرفاً به دایره خانواده و دوستانم محدود کرده بودم. اما در سال جدید، همسایه‌ها یک دورهمی برنامه‌ریزی کرده‌اند و من از اینکه قرار هست در این دورهمی شرکت کنم، خیلی هیجان‌زده‌ام. قرار است در این دورهمی با تعداد زیادی از افراد دیدار کنم. اما به خاطر اینکه نمی‌دانم آیا بعد از این همه ماه بدون داشتن تمرین می‌توانم با دیگران گفتگوهای کوتاهی داشته باشم یا نه، عصبی هستم. آیا تو پیشنهادی در این مورد داری؟
پاسخ
گفتگوهای کوتاه کسل‌کننده هستند و از دست دادن چنین فرصتی باخت چندان بزرگی به حساب نمی‌آید. چقدر خوب خواهد شد اگر از مزیت این فراموشی اجباری استفاده کرده و تلاش کنی تا لذت‌های سطحی را با لذت‌های عمیق‌تر جایگزین کنی.
خیلی از ما انسان‌ها آرزو داریم در زندگی روزمره خود بتوانیم گفتگوهای معناداری داشته باشیم. از سویی دیگر انتظار داریم تعاملات ما با غریبه‌ها ناخوشایند باشد. اما حتماً قرار نیست که اوضاع این طور پیش برود.
در یک آزمایش، محققان، شرکت‌کنندگان را دو به دو برای یک محاوره کوچک در مقابل همدیگر قرار دادند. آنها ده دقیقه فرصت داشتند تا در مورد چهار سؤال گفتگو کنند. سؤالات طوری طراحی شده بودند تا گفتگوهای کوتاه کنار زده شده و به ارتباط عمیق‌تر منتهی شوند. برای مثال سؤالاتی همچون «آیا می‌توانی موقعیتی را توصیف کنی که در مقابل فردی دیگر گریه کردی؟» پرسیده می‌شد. بعد از چند سؤال و جواب اینچنینی، شرکت‌کنندگان گزارش کردند که دیگر هیچ احساس ناخوشایندی نداشتند بلکه برعکس، آنها با احساس آشنایی بیشتر با فرد مقابل و حس شادمانی بالاتر از حد انتظار گفتگو را تمام کردند.
ما معمولاً همیشه این مسئله را که طرف‌های مقابل ما در گفتگو چقدر به ارتباط عمیق بیشتر از ارتباط سطحی اهمیت می‌دهند و چقدر این نوع تعاملات می‌توانند رضایت‌بخش باشند، دست کم می‌گیریم. در واقع هر روزی که گفتگوهای ما با دیگران عمیق‌تر باشند، ما آن روز شادتر و خوشحال‌تر خواهیم بود.
پس وقتی خواستی به دورهمی سال نو با همسایه‌ها بروی، تلاش کن، هیچ گفتگوی کوتاهی نداشته باشی. به جای پرس و جو در مورد روز دیگران یا کارشان، از آنها در مورد علاقه‌مندی‌هایشان یا جایی که خودشان را در چند سال آینده در آنجا می‌بینند، بپرس. حتی شاید از آنها در مورد آخرین باری که در مقابل دیگران گریه کردند، بپرسی.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
سؤال از دن اریلی | بار بیش از حد انتخاب
سؤال از دن اریلی | ارتباط کلامی بهتر است یا ارتباط متنی؟
سؤال از دن اریلی | نگرانی از تعاملاتی که با دیگران داشته‌ایم