در مسیر دستیابی به هدفی مهم، گاه مواجهه با انواع و اقسام دستورالعمل‌ها و توصیه‌ها به حدی افزایش می‌یابد که سردرگمی و گیجی مانع از تصمیم‌گیری درست و در نتیجه ادامه راه به شیوه‌ای مناسب می‌شود. در واقع چنین روندهای پیچیده‌ای باعث می‌شود که طی‌کردن مسیر موفقیت گاهی همچون راه‌رفتن یک بندباز بر روی بندی باشد که هر لحظه احتمال سقوطش می‌رود. اما به‌کارگرفتن مدل ذهنی وارونگی در بسیاری از موقعیت‌ها می‌تواند رهاننده ما از چنین مخمصه‌ها و مشکلاتی در حرکت به سمت هدف باشد.
چارلی مانگر جایی گفته بود:
همه آن چیزی که می‌خواهم بدانم این است که حضور در کدام مکان‌ها باعث مرگ من خواهد شد، و در نهایت هیچ‌وقت در آنجاها حاضر نشوم.
در واقع گاهی اوقات دانستن اینکه در چه جاهایی احتمال شکست، سقوط، مرگ و نابودی وجود دارد، برایمان کافی‌ست تا بتوانیم به شکل آسان‌تری مسیر موفقیت را طی کنیم.
برای مثال سؤالاتی را که بسیاری از اوقات از خودمان می‌پرسیم، در نظر بگیرید:
- چطور می‌توانم این مشکل را حل کنم؟
- چه کاری باید انجام دهم تا خروجی بهتری داشته باشم؟
- چه استراتژی یا رویه‌ای می‌تواند باعث دستیابی من به هدف موردنظرم شود؟
- چطور می‌توانم این پروژه را با موفقیت به اتمام برسانم؟
- چه کارهایی باید انجام دهم تا بازدهی روزانه‌ام افزایش یابد؟
- اگر بخواهم در این شغل موفق شوم، بهترین کارهایی که می‌توانم انجام دهم چیست؟
- چه کارهایی انجام دهم تا زمان مطالعه روزانه خودم را بیشتر کنم؟
- چه اقداماتی باید انجام دهم تا ارتباطم با دوستانم بهتر شود؟
- بهترین اقدامات برای مدیریت هزینه‌های روزانه‌ام چیست؟
علاوه بر اینکه پاسخ به هرکدام از این سؤال‌ها می‌تواند کاری مشکل و چالش‌برانگیز باشد، بلکه عمل کردن به توصیه‌ها و راهکارهای ارائه شده می‌تواند دشوارتر و تنش‌زاتر باشد.
اما اگر بتوانیم ابتدا آن هدف ایده‌آل را در ذهن خود مجسم کرده و مسیر برعکس به سمت مبدأ را طی کنیم، در این صورت به توصیه‌های بهتر و کاربردی‌تری خواهیم رسید. با این کار فهرستی از اقدامات را پیش روی خودمان خواهیم داشت که نباید انجامشان دهیم.
بر اساس این روش سؤالات گفته شده به این شکل مطرح خواهند شد:
- چه اقدامات و رفتارهایی می‌تواند مانع از دستیابی من به یک راه‌حل مناسب شود؟
- چه کارهایی می‌تواند باعث شود که خروجی بدتری داشته باشم؟
- چه استراتژی‌ها یا رویه‌هایی می‌توانند مانع از دستیابی من به هدف موردنظرم شوند؟
- چه کارهایی را اگر انجام دهم، در این پروژه شکست خواهم خورد؟
- چه اقداماتی باعث کاهش بازدهی روزانه من می‌شود؟
- برای شکست خوردن و عدم موفقیت در این شغل چه کارهایی باید انجام دهم؟
- کدام کارها باعث کاهش زمان مطالعات روزانه من می‌شود؟
- چه اقداماتی باعث تخریب ارتباطات من با دوستانم می‌شود؟
- چه کارهایی باعث می‌شود که نتوانم مدیریت درستی بر هزینه‌های روزانه‌ام داشته باشم؟
پاسخ هرکدام از این سؤالات مجموعه‌ای از کارها و اقدامات خواهد بود که عدم انجامشان باعث هر چه نزدیک‌تر شدن ما به آن هدف مطلوب نهایی خواهد شد.
به‌کارگیری مدل ذهنی وارونگی نه‌تنها باعث خواهد شد که با دیدی وسیع‌تری به موضوع بنگریم بلکه در بسیاری از موقعیت‌ها می‌توان با روش‌هایی شخصی و بر اساس تجارب فردی و بدون کمک‌گرفتن از دیگران گام‌هایی مثبت و تأثیرگذار در جهت دستیابی به هدف برداشت.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
مدل ذهنی آنتروپی | عامل اصلی بی‌نظمی و پیچیدگی در زندگی ما
سطح دانش خودتان را چطور ارزیابی می‌کنید؟ | اثر دانینگ – کروگر
