به نظر شما جنگهای مختلف در نقاط مختلف دنیا که در طول یک سال اتفاق میافتد، تلفات بیشتری میگیرند یا عفونت تنفسی؟ بر اساس آنچه بیزرمن و مور در کتاب مدیران و چالشهای تصمیمگیری مطرح کردهاند، تلفات ناشی از عفونت دستگاه تنفسی در هر سال ۳.۵ میلیون نفر و تلفات ناشی از جنگ ۱۸۲ هزار نفر هست.
بسیاری از افراد با نگاه به چنین آماری، ترس انسانها از امکان رخ دادن اتفاقات ناگواری همچون جنگ یا حملات تروریستی را تا حدی بیمورد میدانند. اما موضوع مهمی که در این میان نادیده گرفته میشود، تابع توزیع مربوط به اتفاقات و رویدادهای مختلف هست.
بسیاری از ما با تابع توزیع نرمال آشنایی داریم. نموداری به شکل زنگوله و کاملاً متقارن که شامل بسیاری از رویدادها و اتفاقات دنیای اطرافمان میشود. از نمرات امتحانات دانشجویان یک رشته گرفته تا وزن و قد دانشآموزان یک کلاس.
اگر متغیری دارای تابع توزیع نرمال باشد، پارامترهای آن بهراحتی و با خطایی نهچندان زیاد قابل شناسایی یا پیشبینی هستند و بر این اساس میتوان برای آینده برنامهریزی کرد. البته حداکثر و حداقل مقادیر هم در این نوع توزیع قابل انتظار و تا حدی میتواند قابل پیشبینی باشد.
برای مثال ما میدانیم که متوسط قد یا وزن کارمندان یک شرکت چقدر است و با استخدام یا اخراج چند کارمند از شرکت تغییر چندانی در این مقدار متوسط به وجود نخواهد آمد.
اما متغیرهایی هم وجود دارند که حداکثر و حداقلهای قابل توجه و غیرقابلپیشبینی در آنها میتواند مشاهده شود که بهراحتی میانگین قبلی را تا چندین برابر کاهش یا افزایش دهند.
برای مثال متوسط دارایی کارمندان همان شرکت را در نظر بگیرید. امکان دارد تنها با خروج مدیرعامل پولدار آن شرکت، میانگین ثروت کارمندان نصف شود. ازاینرو میزان دارایی کارمندان یک سازمان دارای توزیع دم کلفت است و این توصیفکننده دنیایی متفاوت از دنیای توزیع نرمال است.
با توجه به دو دنیایی که توصیف شد، به نظر میرسد دنیای مربوط به اتفاقاتی همچون عفونت تنفسی دنیایی با توزیع نرمال، با آماری تا حدی قابل پیشبینی باشد؛ اما دنیای ترور و جنگ دنیایی با توزیع دم کلفت است که در صورت رخ دادن یک اتفاق غیرقابلپیشبینی میتواند تبعات غیر قابل پیشبینی و وحشتناکی در پی داشته باشد.
نسیم نیکلاس طالب در کتاب قوی سیاه خود این دو دنیا را دنیاهای میانستان و کرانستان نامگذاری کرده و اعتقاد دارد بهترین انتخاب در مسیر زندگی شغلی این است که شغلی در میانستان برای خودمان برگزینیم تا هیچوقت ریسک مردن از گرسنگی را متحمل نشویم. اما از سویی از دنیای کرانستان غافل نشویم و بخشی از شغل و سرمایهگذاری مالی و زمانی خودمان را به دنیای کرانستان اختصاص دهیم تا با رخ دادن یک اتفاق پیشبینی نشده و مشاهده قوهای سیاه شاید بتوانیم رشدهای عجیبوغریبی را در زندگی تجربه کنیم.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
۵ توصیه از نسیم طالب در مورد قوهای سیاه زندگی