شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی رویدادی به‌صورت لایو در اینستاگرام یا هر پلتفرم دیگری در حال پخش بوده نسبت به زمانی که فیلم آن ذخیره شده است، تمایل و ترجیح بیشتری به تماشای آن داشته‌اید و دیگران هم معمولاً استقبال بیشتری از آن می‌کنند. در واقع درصورتی‌که پخش لایو یک رویداد را از دست بدهیم، معلوم نیست که بعداً به همان اندازه تمایل به تماشای نسخه ضبط‌شده را داشته باشیم یا نه. دلیل این اتفاق چیست؟ دن اریلی به سؤال یکی از مخاطبانش دراین‌خصوص پاسخ داده است.
پرسش
دن عزیز،
باشگاه ورزشی من کلاس‌ها را به‌صورت آنلاین برگزار می‌کند و من واقعاً از این کار لذت می‌برم. هفته پیش یکی از کلاس‌ها را با مربی مورد علاقه‌ام از دست دادم و این اتفاق به معنای آن بود که بایستی نسخه ضبط‌شده کلاس را دانلود و تماشا میکردم. اما اصلاً ضرورتی برای انجام این کار احساس نکردم و در نهایت هیچ‌وقت آن فیلم دانلود و تماشا نشد. فکر می‌کنی چرا فیلم ضبط‌شده کلاس برای من تا این حد متفاوت از کلاس لایو است؟
پاسخ
ممکن است این مسئله عجیب به نظر برسد، اما در عمل برنامه‌ریزی برای دیدن لایو در یک زمان مشخص، خیلی آسان‌تر از برنامه‌ریزی برای تماشای یک لایو ضبط‌شده در زمان ترجیحی خودمان است. ما می‌دانیم که برای دیدن یک برنامه لایو باید آن را در ساعت و روز مشخص‌شده در تقویم خودمان قرار دهیم و سایر فعالیت‌ها را هم هماهنگ با آن تنظیم کنیم. اما ازآنجایی‌که برنامه ضبط‌شده در هر زمانی قابل تماشا هست، معمولاً به خودمان این زحمت را نمی‌دهیم که از قبل برنامه‌ریزی کنیم، چون فکر می‌کنیم هر زمان که وقت داشته باشیم، امکان تماشای آن وجود دارد. پس این کار به انتهای لیست کارهایی می‌رود که باید انجام دهیم و زمان در انجام آنها دارای اهمیت هست.
دفعه بعد که ناچار شدی پخش لایو باشگاه ورزشی‌ات را از دست بدهی، پیشنهادم این است که زمانی را برای تماشای آن در ساعت مشخص، تعیین کنی و آن را در تقویم خودت هم قرار دهی. این اقدام کمک خواهد کرد تا از زمان‌ات حداکثر استفاده را بکنی و البته مانع از این خواهد شد که به‌خاطر انعطاف‌پذیری‌ای که در زمان انجام این کار وجود دارد، نتوانی انجامش دهی.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
سؤال از دن اریلی | دلیل استقبال از پست‌های وایرال به جای مطالب علمی
سؤال از دن اریلی | راهکاری برای مقابله با پشیمانی‌ها و حسرت‌ها
فکر نمیکردم جوابش این باشه.
فکر میکردم این برمیگرده به ماهیت زنده بودن و احساس خوبی که از تماشای یک لایو به همه دست میده.
چون مثلا خود من برنامه‌های زنده‌ی تی‌وی رو به برنامه‌های تولیدی ترجیح میدم. چون موقع تماشای برنامه‌های زنده احساس میکنم همزمان میلیونها نفر دیگه هم در حال تماشای برنامه هستن و این در مواقعی که خسته هستم خیلی من رو به وجد میاره و حس زنده بودن رو در من تقویت میکنه
به نظرم دلیلی که شما گفتید هم منطقی و درسته. اما مسئله‌ای که وجود داره اینه که آن فرد اصولا بایستی در کلاس شرکت می‌کرده و حتی بعد از اتمام کلاس هم برای یادگیری موارد آن جلسه لازم بود که وقت صرف کنه و نسخه ضبط‌شده را ببینه. و دلیل اینکه با وجود تمایل برای انجام این کار، اون رو انجام نداده همین دلیلی هست که دن اریلی به آن اشاره میکنه.
در واقع شما وقتی قصد شرکت در کلاسی رو به صورت آنلاین دارید و نمی‌تونید تو اون کلاس حضور داشته باشید و بعدا هم فرصتی برای دیدن نسخه ضبط شده اون پیدا نمی‌کنید، به نظرم دلیل اصلی همون دلیلی باشه که دن اریلی می‌گه. چون تو اون شرایط شما هیچ وقت نمیاید با خودتون بگید حالا که برنامه لایو نیست و همکلاسی‌هام همزمان با من این فیلم رو نمی‌بینند، من دیگه نسخه ضبط شده کلاس رو دوست ندارم ببینم.
پاسخ دن درسته و توضیح شما هم درسته.
ولی بازم من فکر میکنم غیر از دلیلی که دن ذکر کرد، یه دلیل زیرپوستی دیگه هم در آدما باعث میشه که در دیدن نسخه‌ی ضبط شده تعلل کنن. دن در پاسخ به سوال مخاطب گفت: (چون شما برای دیدن لایو در تقویمت برنامه‌ریزی می‌کنی ولی برای دیدن نسخه‌ی ضبط شده میگی حالا بعداً). بنظرم دلیلِ نامحسوسِ این برنامه‌ریزی نکردنه برمیگرده به همون مطلبی که گفتم آدما برای دیدن برنامه‌ی زنده انگیزه‌ی بالاتری دارن چون حس زنده بودن رو در آدما افزایش میده. شاید علت ماهوی عدم برنامه‌ریزی تقویمی برای مشاهده‌ی کلاس ضبط شده همین نداشتن انگیزه یا عدم تمایل به تحمل برنامه‌ای ضبط شده‌ست. یعنی عدم علاقه به مشاهده‌ی برنامه‌ی غیرزنده علتِ علتیه که دن بیانش کرد. یعنی پشت علتی که دن عنوان کرد یه علت اصلی دیگه وجود داره، و اون علت اصلی، عدم علاقه به برنامه‌ی ضبط شده‌ست.
شاید هم من اشتباه میکنم و بقول مقالاتی که همینجا گاهاً میخونم این برداشت من یه خطای ذهنی، شناختی یا تحلیلیه.