افراد در مدتی که در یک سازمان مشغول به کار هستند، ممکن است به دلیل عملکرد خوب خود یا هر دلیل دیگری ارتقا بگیرند و مدیر کسانی بشوند که قبلاً با آنها همکار و هم‌رده بودند. در چنین مواقعی معمولاً سبک و نوع روابط تغییر می‌کند و ممکن است از شکل دوستانه خارج شده و شکلی رسمی‌تر به خود بگیرد. در واقع ارتقا گرفتن برابر است با افزایش قدرت و اختیارات و این اتفاق می‌تواند تأثیر انکارناپذیری بر نوع رفتارها و ارتباطات فردی که ارتقا گرفته با دیگران داشته باشد.
دن اریلی در پاسخ به سؤال یکی از مخاطبان خود با اشاره به نتایج مطالعاتی که در این خصوص انجام گرفته، نکات جالبی را مطرح کرده است.
پرسش
دن عزیز،
در طول سال گذشته من کنار گروهی فوق‌العاده از همکاران مشغول به کار بودم. اکنون از اینکه در چنین تیمی مشغول به کار بودم خیلی خوشحال و قدردان هستم. اما اخیراً ارتقا پیدا کرده‌ام و اکنون قرار هست که همین گروه را مدیریت کنم. این شرایط باعث نگرانی من شده و می‌ترسم این کار ارتباط من با سایر اعضا را تغییر دهد. آیا توصیه‌ای در این خصوص داری؟
پاسخ
در نقش جدید خودت، مطمئن شو که ابراز تشکر و سپاسگزاری از همکارانت را همچون قبل ادامه می‌دهی. حمایت و پشتیبانی آنها برای موفقیت تو خیلی حیاتی خواهد بود و قدردانی‌هایی که تو از آنان می‌کنی، می‌تواند کمک زیادی بکند تا انگیزه کافی در آنان به وجود بیاید تا هر چه بهتر به تو در انجام کارها کمک کنند.
متأسفانه، تحقیقات نشان داده که افراد وقتی قدرت بیشتری کسب می‌کنند، تمایل به ابراز تشکر و سپاسگزاری کمتری دارند.
یک مطالعه به بررسی بخش سپاسگزاری و قدردانی مقالات دانشگاهی پرداخته بود. نتایج نشانگر این بودند که نویسندگان با عناوین سطح بالا نسبت به همتایان جوان‌تر خود، کمتر تشکر و قدردانی کرده بودند. مطالعه دیگری روی ویراستاران ویکی‌پدیا هم چنین اثری را نشان می‌داد: ویراستاران ارشد نسبت به همکاران جوان‌تر خود نظرات قدردانی و تشکر کمتری ابراز کرده بودند.
این نتایج بیانگر یک رابطه بین قدرت و ابراز تشکر کمتر هست؛ اما این احتمال را رد نمی‌کند که دلیل این تشکر کمتر، دریافت کمک کمتر توسط نویسندگان و ویراستاران قوی‌تر باشد.
یکی از آزمایش‌های آزمایشگاهی کنترل شده در شناسایی مکانیزم علی بسیار مفید بود: به شرکت‌کنندگان در آزمایش در انجام کاری آزاردهنده که مسئولیت انجام آن را بر عهده داشتند، از طرف کسی که گفته شد رییس یا کارمندشان هست، پیشنهاد کمک داده شد. مشابه آنچه آزمایش قبلی نشان داده بود، افراد از کارمندانشان نسبت به مدیرانشان خیلی کمتر متشکر و سپاسگزار بودند. شاید به این خاطر که فکر می‌کردند کارمندانشان با جایگاه شغلی پایین‌تر وظیفه کمک به آنان را دارند.
افراد با قدرت بیشتر تمایل کمتری برای تشکر و سپاسگزاری از دیگران دارند. در حالی که نقش جدید خودت را در ارتباط با تیم قدیمی خودت می‌پذیری، تلاش کن که بر این گرایش خودت غلبه کنی.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
سؤال از دن اریلی | نگرانی از تعاملاتی که با دیگران داشته‌ایم
سؤال از دن اریلی | ترغیب به اقدام از طریق پاداش یا ایجاد کمبود؟