چرا تصمیم گیری برای دیگران آسانتر از تصمیم گیری برای خودمان است؟

برای بسیاری از ما پیش آمده است که دوستان یا آشنایانمان برای تصمیم‌گیری در مورد موضوعی خاص با ما مشورت کنند و ما در تصمیم گیری به آنها کمک کنیم یا اینکه گزینه مطلوب را به آنها پیشنهاد دهیم.

برای مثال انتخاب لباس مناسب، انتخاب شغل مناسب، تصمیم گیری برای ترک شغل یا انتخاب رژیم غذایی مناسب از جمله مواردی هستند که درخواست کمک از سمت افراد مطرح می‌شود.

در چنین موقعیت‌هایی ما به راحتی وضعیت موجود فرد را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و برایش راه‌حل‌های مختلف پیشنهاد می‌دهیم و به راحتی بهترین گزینه را انتخاب می‌کنیم.

ولی معمولا در مورد خودمان و تصمیم‌هایی که می‌خواهیم برای خودمان بگیریم ارائه نظر و دیدگاه و گرفتن تصمیم نهایی در این حد ساده به نظر نمی‌رسد.

وقتی می‌خواهیم تصمیم کوچکی بگیریم با شک و تردیدهای متعددی مواجه می‌شویم  و گرفتن تصمیم نهایی به راحتی صورت نمی‌گیرد.

با توجه به تحقیقات انجام شده، مدل ذهنی افراد هنگامی که برای خود تصمیم می‌گیرند با مدل ذهنی‌شان وقتی که برای دیگران تصمیم می‌گیرند متفاوت است.

این تحقیقات که براساس هشت آزمایش صورت گرفته بر روی بیش از هزار نفر انجام شده است به این صورت بوده که به شرکت‌کنندگان گزینه‌های مختلفی برای انتخاب رستوران، انتخاب شغل و انتخاب دوست پیشنهاد شد که باید برای خودشان و دیگران تصمیم می‌گرفتند.

در این آزمایش‌ها افراد علاوه بر اینکه برای خودشان گزینه‌هایی متفاوت از دیگران انتخاب کردند، بلکه فرایندهای مختلفی هم برای آن طی کردند.

افراد هنگام تصمیم گیری برای خودشان، توجه زیادی به جزئیات می‌کردند که به آن مدل ذهنی محتاطانه می‌گویند. در این مدل ذهنی فرد به جای بررسی طیف گسترده‌ای از گزینه‌ها، صرفا به یک گزینه تمرکز کرده و آن را به صورت عمیق بررسی می‌کند.

اما زمانی که می‌خواستند برای دیگران تصمیم بگیرند، از سطح بالاتری به موضوع نگاه می‌کردند و گزینه‌های مختلف را به صورت کلی مورد بررسی قرار می‌دادند.

در چنین موقعیت‌هایی افراد شجاعت بیشتری در بررسی گزینه‌ها به خرج داده و از مدل ذهنی جسورانه بهره می‌گیرند و نگاه جامع‌تری به موضوع دارند.

در تصمیم گیری برای دیگران افراد معمولا از تعدد گزینه‌ها استقبال کرده، خلاقیت بیشتری به خرج داده و در نهایت به نتایج بهتری هم دست می‌یابند.

اگر دقت کنیم، در زندگی و رفتارهای خودمان هم چنین احساسات و برخوردهایی را ملاحظه خواهیم کرد.

معمولا در هنگام تصمیم گرفتن و انتخاب گزینه برای خودمان به نوعی ترس، استرس و شک دچار می‌شویم و خیلی محافظه‌کارانه عمل می‌کنیم. اما در هنگام گرفتن تصمیم برای دیگران با فراغ بال و آزادی عمل بیشتری اقدام می‌کنیم و نگاه بهتر و جامع‌تری به اطلاعات موجود و مسائل مختلف داریم.

با توجه به این موضوع، روش‌ها و راهکارهای مختلفی را می‌توانیم در تصمیم‌گیری‌ها به کار گیریم.

اول از همه اینکه سعی کنیم از افراد متخصص و مشاوران قابل اعتماد در گرفتن تصمیمات بزرگ زندگی‌مان راهنمایی بگیریم.

دوم اینکه اگر خودمان به تنهایی می‌خواهیم در مورد یک موضوع تصمیم بگیریم، سعی کنیم از موضوع فاصله بگیریم و به صورت جامع‌تر و از موضعی بالاتر به آن نگاه کنیم و یا اینکه از دیدگاه شخصی دیگر مسئله را مورد بررسی قرار دهیم.

روش دیگر این است که فرض کنیم فردی بزرگ و شناخته شده که یکی از الگوهای موفقیت در زندگی ماست و شناخت کاملی از مدل ذهنی او داریم، به مسئله نگاه می‌کند و از دیدگاه او و براساس مدل ذهنی او موضوع را بررسی کرده و بهترین تصمیم را بگیریم.

پی‌نوشت: این یادداشت براساس اطلاعات ارائه شده در مقاله‌ای از مجله Harvard Business Review نگاشته شده است.

مطالب پیشنهادی برای مطالعه:

تصمیم‌گیری و اقدام به‌موقع، لازمه موفقیت

ریسکهای زندگی و یافتن مسیری از میان آن‌ها

دنیای پر از ابهام و علاقه بی‌پایان ما به قطعیات