این روزها یکی از شعارهای رایج در فضای دیجیتال و شبکههای اجتماعی تشویق مردم به دست یافتن به هر آن چیزی است که دوست دارند. افرادی هستند که القای این موضوع و ادعای اینکه انسان به هر چیزی که بخواهد دست خواهد یافت، به کسبوکارشان تبدیل شده و پولهای هنگفتی از این طریق به جیب میزنند. یا کسانی که به موفقیتهای بزرگ دست مییابند، بر اساس خطای بنیادی اسناد همواره این ادعا را مطرح میکنند که هر آنچه تاکنون به دست آوردهاند نتیجه تلاش و کوشش فردی خودشان است و بخت و اقبال در این موفقیتها چندان تأثیری نداشته. در حالی که هر کس بهنوعی برنده یا قربانی لاتاری تولد در زندگی خویش هست و این عامل نقشی تعیینکننده در جایگاه امروز یا آینده افراد بازی میکند.
البته که نمیخواهم نافی نقش تلاش و کوشش و اراده و پشتکار در زندگی و رسیدن به اهداف بزرگ باشم؛ اما در این میان نباید نقش بخت و اقبال و لاتاری تولد در زندگی خیلی از افراد موفق را هم نادیده بگیریم. چشمپوشی از این موضوع جز ناامیدی و سرخوردگی و یا غرور نابجا حاصلی نخواهد داشت.
همین که ما اکنون یک گوشی هوشمند به دست داریم یا لپتاپ در مقابلمان هست و میتوانیم در بستر اینترنت در مورد این موضوعات باهم گفتگو کنیم، نشان از این دارد که چقدر خوششانس بودهایم و بخت یارمان بوده که از پدر و مادری که در بردگی دیگران به سر میبردهاند و هیچ اختیار و امکاناتی از خودشان نداشتهاند به دنیا نیامدهایم. همین که میتوانیم این متن را بخوانیم، نشان از بخت و اقبال ما دارد که صرفاً به خاطر یک خطای تکامل نابینا به دنیا نیامدهایم.
پس همیشه انسان در حال درو کردن آن چیزی که کاشته، نیست. بلکه خیلی از وقتها امکان دارد، صرفاً به خاطر بخت و اقبالی که داشتهایم زمینی نصیبمان شده باشد که حاصلخیزترین است و بیشترین دسترسی به منابع را دارد. یا اینکه برعکس شاید از بخت بد، سهم زمین ما برای کاشتن و درو کردن در جایی باشد که بدترین خاک و نامناسبترین آب و هوا را دارد. به هر شکل نبایستی از تلاش و کوشش بازایستاد و صرفاً به خاطر بخت و اقبال بد، عامل تلاش و اراده فردی را در موفقیت نادیده انگاشت.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
مدلهای ذهنی ابزاری برای ارتکاب اشتباهات کمتر در زندگی