اولین بار در کتاب چگونه کمالگرا نباشیم با وانمودگرایی و سندروم خودویرانگری آشنا شدم. معمولاً کسانی دچار این مشکل و یا سندروم میشوند که از سوی جامعه یا اطرافیانشان در زمینهای خاص فردی موفق محسوب میشوند. چنین افرادی معمولاً ترسی بسیار بزرگ از اشتباه انجام دادن کارهایشان دارند و احساس میکنند که دیگران را فریب دادهاند.
موفقیت بهدستآمده برای افراد وانمودگرا یا دچار سندروم خودویرانگری از نظر خودشان شانسی یا ظاهری است و چندان واقعیت ندارد. این اعتقاد باعث میشود که فرد از درون با چالشها و احساسات ناخوشایند بسیاری مواجه باشد که در نهایت به اضطراب بیشتر در زندگی و در موقعیتهای مختلف روزمره منجر میشوند.
البته که وانمودگرایی یا سندروم خودویرانگری نشانگر این نیست که شما وانمود کنید موفق هستید ولی در واقع فرد موفقی نباشید بلکه صرفاً یک حس و حال درونی هست. این مشکل شاید به دلیل عدم وجود اعتمادبهنفس باشد. به این دلیل که فرد خودش را پایینتر از شغل و جایگاهی که در آن قرار گرفته، میداند. شاید هم این مشکل ناشی از کمالگرایی بیشازحد فرد باشد.
البته این مشکل منحصر به افراد عادی و معمولی نیست. ممکن است برخی از افراد موفق بزرگی که ما میشناسیم هرکدام به این مشکل یا سندروم دچار باشند. در چنین شرایطی دیدن خود از چشم تکتک افراد جامعه، حس بدی در فرد القا میکند.
وانمودگرایی و سندروم خودویرانگری یعنی ترس و وحشت از اشتباه کردن و دچار خطا شدن؛ یعنی ترس از اینکه خطایی کنیم و دیگران بدانند که ما مرتکب اشتباه شدهایم؛ یعنی سنجش خود با استانداردهای عمومی؛ یعنی ناکافی دانستن خود. از نگاه فرد دچار سندروم خودویرانگری در صورت بروز چنین اتفاقی بهاحتمالزیاد آن جایگاه و پرستیژ قبلی از دست خواهد رفت و تمامی عناوین و افتخارات کسبشده نابود خواهند شد.
راهحل متداولی که برای غلبه بر این مشکل توسط افراد وانمودگرا مورد استفاده قرار میگیرد، تلاش برای قرار نگرفتن در شرایطی است که امکان برملا شدن ناتوانیها وجود دارد. شرایطی که امکان اشتباه کردن در آنها وجود دارد.
برای غلبه بر این مشکل بهتر است به خاطر داشته باشیم که انسان موجودی ناقص و سرشار از خطا و اشتباه است و همین ناقص بودن و خطاهاست که موفقیتهای انسانی را ستودنی میکند. اگر فکر میکنید که مردم حد کمال را از شما انتظار دارند، به یاد بیاورید که مردم حتی اهمیت نمیدهند که شما چه میکنید، در چه شرایطی قرار دارید و به چه کاری مشغول هستید.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
دو دلیل تلاش برای دریافت تأیید از دیگران