مغز ما همواره و به شکلی ناخودآگاه تحت تأثیر محیط پیرامون خویش است. دلیل اصلی این اتفاق، همیشه فعال بودن سیستم یک مغزی و غالباً غیرفعال بودن سیستم دوی مغزی هست. محیط می‌تواند همان موسیقی‌ای باشد که ما می‌شنویم، حالت چهره‌ای باشد که مشاهده می‌کنیم، کلمه‌ای باشد که می‌خوانیم، وضعیت آب و هوا و یا حتی حالات و وضعیت‌های درونی یا ظاهری خودمان باشد. تک تک این موارد می‌توانند به شکلی ناخواسته بر افکار، تصمیمات و انتخاب‌های ما تاثیرگذار باشند. این همان آماده‌سازی ذهنی یا پرایمینگ هست.
شما اگر خیلی گرسنه باشید یا اخیرا در مورد خوردنی‌ها صحبت کرده باشید، با دیدن عبارت «ک _ _ ب» و جای خالی حروف، در صورتی که از شما خواسته شود این کلمه را حدس بزنید، به احتمال زیاد حدستان کلمه «کباب» خواهد بود. اما در صورتی که در حال مطالعه باشید یا در فضایی علمی یا فرهنگی، به احتمال زیاد اولین حدستان کلمه «کتاب» خواهد بود.
در یک آزمایش به شرکت‌کنندگان گفته شد که هدف از انجام آزمایش تست کیفیت هدفون‌های مورد استفاده در آزمایش هست، اما در واقع هدف اصلی بررسی اثر پرایمینگ بود. به این صورت که افراد به یک پیام صوتی گوش می‌دادند. به نیمی از شرکت‌کنندگان گفته شد که در هنگام گوش دادن به این پیام صوتی، سرشان را به سمت بالا و پایین حرکت دهند و به نیمی دیگر گفته شد که در هنگام گوش دادن، سرشان را به دو طرف حرکت دهند.
بعد از شنیدن پیام، افرادی که سرشان را به طرفین تکان داده بودند، بیشتر تمایل به نپذیرفتن پیام داشتند. اما افرادی که سرشان را به سمت بالا و پایین حرکت می‌دادند، بیشتر تمایل داشتند که آن پیام را قبول کنند.
اثر پرایمینگ را می‌توان در تأثیر موسیقی در حال پخش بر نحوه رانندگی ما، یا تأثیر موسیقی بر نوع و مقدار نوشیدنی سفارش داده شده در کافه، تأثیر رنگ بر انتخاب یک گزینه در یک وب‌سایت و سایر موقعیت‌های مرتبط با بازاریابی، فروش و هر موقعیت دیگری که منجر به مهندسی انتخاب‌ها و رفتارهای ما می‌شود، مشاهده کرد.
البته همانطور که در ابتدای یادداشت هم اشاره کردم، اثر پرایمینگ ناشی از در مدار بودن سیستم یک مغزی ما و عدم دخالت سیستم دو و در نتیجه اتخاذ تصمیم توسط همان سیستم یک و به شکلی ناخودآگاه است. از این رو بهتر است در جاهایی که انتخاب مهمی انجام می‌دهیم یا تصمیم تاثیرگذاری می‌گیریم به شکلی آگاهانه، هوشیار و با ذهنی حاضر در لحظه دست به این کار بزنیم.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
اثر مواجهه صرف و تاثیری که بر نگاه ما به دیگران دارد