فیلیپ تتلاک استاد دانشگاه پنسیلوانیا در یک تحقیق ارزشمند که بیست سال به طول انجامید با ۲۸۴ نفر از کارشناسان و صاحبنظران برجسته سیاسی و اقتصادی که در این زمینه مشغول به کار و جزو افراد برجسته بودند، مصاحبه‌هایی انجام داد و بیش از ۸۰۰۰۰ پیش‌بینی را که توسط آنان انجام شده بود، جمع‌آوری کرد. البته تتلاک از آنان در خصوص احتمال نادرست بودن این پیش‌بینی‌ها و واکنش‌هایی که در این صورت نشان خواهند داد هم پرسش‌هایی مطرح کرد.
اما دلیل اصلی ارزشمند بودن نتایج این تحقیق که نتایج آن احتمالاً قابل پیش‌بینی هم هست، ناامیدکننده و افتضاح بودن پیش‌بینی‌های صورت گرفته بود. به این معنا که اگر آنها به شکلی کاملاً اتفاقی و شانسی از میان سه گزینه شرایط بدتر از این خواهد شد، شرایط تغییری نخواهد کرد و شرایط بهتر از این خواهد شد، یک گزینه را انتخاب می‌کردند، درستی و اعتبار پیش‌بینی‌ها بیشتر از آن چیزی می‌شد که با اتکا به دانش تخصصی خود اظهار کردند. به عبارت دیگر اگر قرار بود میمون‌هایی کار انتخاب میان سه گزینه را انجام دهند، میزان درستی پیش‌بینی‌ها بیشتر از پیش‌بینی‌های کارشناسان می‌شد.
از طرفی پیش‌بینی‌های کسانی که بیشتر می‌دانستند، به میزان خیلی کمی بهتر از پیش‌بینی‌های افراد معمولی با دانش و تجربه کمتر بود. با این وجود کارشناسان و صاحبنظران به دلیل دانش بیشتری که دارند، معمولا توهم عمیق‌تری در مورد مهارت‌ها و اعتبار پیش‌بینی‌های خودشان دارند و این خطای شناختی بیش‌اطمینانی را به شکل چشم‌گیری افزایش می‌دهد.
اما نکته قابل توجه دیگر در تحقیق تتلاک مقاومت عجیب و غیرعادی کارشناسان و صاحبنظران مشهور در اعتراف به اشتباهات خودشان بود. به نظر می‌رسد کارشناسان مهارت عجیبی در توجیه اشتباهات و خطاهای خودشان و آوردن دلایل و استدلال‌های عجیب برای این خطاها داشته باشند.
تتلاک در ادامه کارشناسان و صاحبنظران را به دو گروه جوجه‌تیغی‌ها و روباه‌ها تقسیم می‌کند:
جوجه‌تیغی‌ها کسانی هستند که یک چیز بزرگ می‌دانند و یک نظریه درباره دنیا دارند؛ آنان هر پیشامد خاص را در چارچوبی منسجم تبیین می‌کنند و تیغ‌های خود را با بی حوصلگی به سوی کسانی پرت می‌کنند که به چیزها مانند آنان نمی‌نگرند؛ آنان به پیش‌بینی‌های خود اطمینان دارند. همچنین هیچ علاقه‌ای به اقرار به خطای خود ندارند. جوجه‌تیغی‌ها اطمینان بالایی به گفته‌های خودشان دارند و خیلی صریح هستند و به همین دلیل هر چه بیشتر از حضور آنان در برنامه‌های تلویزیونی استقبال می‌شود.
اما روباه‌ها، متفکرانی پیچیده هستند و معتقدند واقعیت‌ها از دل اتفاقات و رویدادهای مختلف بزرگ و کوچک و احتمالا از سر بخت و اقبال زاده می‌شوند اغلب هم پیش‌بینی‌ناپذیر هستند.
در نهایت این روباه‌ها هستند که در تحقیق تتلاک بالاترین امتیاز را کسب می‌کنند اما مشکل این است که آنان خیلی کمتر به برنامه‌های تلویزیونی و مناظرات دعوت می‌شوند و نظرات و دیدگاه‌هایشان خیلی کمتر دیده و شنیده می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
اطمینان ذهنی افراد چقدر قابل اتکا هست؟