همواره در موقعیت‌های مختلف به ما توصیه می‌شود تلاش و پشتکار داشته باشیم. همیشه بعدازاینکه یک مسیر و یا یک راهکار برای رسیدن به هدفی بزرگ در اختیار ما قرار داده می‌شود، در کنار آن توصیه به ناامید نشدن از شکست‌ها و تلاش و کوشش مستمر نیز ارائه می‌شود.
در هیچ‌کدام از این موقعیت‌ها، حرفی از چگونگی دستیابی به پشتکار و سخت‌کوشی به میان نمی‌آید. به ما گفته نمی‌شود که اصول و عوامل مهم برای دستیابی به این حد از اراده و امید چیست.
من در این پست قصد دارم تا در مورد عزت نفس که مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عامل در تلاش و کوشش خستگی‌ناپذیر برای دستیابی به موفقیت‌های بزرگ و اهداف عالی است، بنویسم و تعریفی کامل و جامع از آن ارائه کنم.
منبع این نوشته کتاب «روانشناسی عزت نفس» نوشته ناتانیل براندن است.
عزت نفس بالا بهترین نشانه سعادت شخص است درنتیجه به‌سادگی می‌توان گفت که عزت نفس اندک با بدبختی و ناخشنودی همراه است.
«می‌یر»
تعریف عزت نفس
عزت نفس عبارت است از:
- اعتماد به توانایی خود در اندیشیدن،
- اعتماد به توانایی خود در کنار آمدن با چالش‌های اولیه زندگی،
- احساس ارزشمند بودن،
- اعتماد به حق خود برای موفق و شاد بودن،
- داشتن حق ابراز نیازها و خواسته‌ها
- و ابراز میل رسیدن به ارزش‌ها و برخوردار شدن از ثمرات تلاش‌های خویشتن.
درواقع عزت نفس یک نیاز اولیه برای همه انسان‌هاست که از دو بخش مرتبط باهم تشکیل می‌شود. یکی داشتن حس اطمینان در برخورد با چالش‌های زندگی (باور خود توانمندی) و دیگری احساس داشتن صلاحیت برای خوشبخت شدن (احترام به خود یا حرمت نفس).
با توجه به تعاریف ارائه‌شده در بالا و ازآنجایی‌که عزت نفس حامی زندگی و متعالی کننده آن و وسیله‌ای برای دستیابی به اهداف است، فقدان آن ما را در شرایط به‌شدت نامطلوب قرار می‌دهد.
تأثیر عزت‌نفس صرفاً در این نیست که به ما امکان می‌دهد احساس بهتری داشته باشیم، بلکه به ما فرصتی می‌دهد تا بهتر زندگی کنیم. به ما امکان می‌دهد با چالش‌های زندگی بهتر روبرو شویم و از فرصت‌های مطلوب بهره‌برداری بیشتری بکنیم.
عوامل تأثیرگذار بر عزت‌نفس
عزت نفس از عوامل بیرونی و درونی ما تأثیر می‌پذیرد.
منظور از عوامل درونی همان عواملی است که از درون نشات می‌گیرد و یا خود شخص آن را ایجاد می‌کند؛ مانند نقطه‌نظرها، باورها، اعمال یا رفتار.
منظور از عوامل بیرونی هم همان عوامل محیطی هستند؛ پیام‌هایی که کلامی و غیرکلامی انتقال پیدا می‌کنند و تجربه‌هایی که بانی و باعث آن افراد و اشخاص مهم تأثیرگذار در زندگی نظیر پدر، مادر، همسر و دوستان هستند.
نتایج عزت نفس زیاد در زندگی
عزت نفس زیاد باعث می‌شود با احتمال بیشتری در برابر مشکلات بایستیم و استقامت و پایداری زیادی در برابر شداید زندگی داشته باشیم و درنتیجه احتمال موفقیت بیشتر شود.
عزت‌نفس زیاد باعث احترام به خود می‌شود که درنتیجه دیگران نیز رفتار محترمانه با ما خواهند داشت.
عزت‌نفس زیاد باعث می‌شود ارتباطات ما آشکارتر شده، صادقانه‌تر و مناسب‌تر شود و درنتیجه روابط سالم‌تری را با افراد برقرار کنیم.
تأثیرات عزت نفس بر ما
عزت‌نفس بر روی تمام جنبه‌های وجودی ما اثر می‌گذارد ازجمله:
- طرز کار ما در محل کار
- برخوردمان با مردم
- اندازه پیشرفت و ترقی
- میزان موفقیت
- کسی که به او علاقه‌مند می‌شویم
- نحوه برقراری ارتباط با همسر، فرزندان و دوستان
- و سطحی از سعادت و خوشبختی که به آن خواهیم رسید.
موارد مرتبط با عزت نفس سالم
عزت نفس سالم با موارد زیر مرتبط است و همبستگی دارد:
- رفتار عقلانی
- واقع‌گرایی
- فراست
- خلاقیت
- استقلال
- انعطاف‌پذیری
- توانایی قبول تغییر
- تمایل به اذعان به اشتباهات و اصلاح آن‌ها
- خیرخواهی
- همکاری و تعاون
مطالبی برگزیده از کتاب
در ادامه مطالب و جملاتی برگزیده از کتاب نقل می‌شود:
ما باکسانی راحت‌تر کنار می‌آییم که عزت‌نفسشان به‌اندازه عزت نفس ما باشد.
حقیر پنداشتن دیگران نشانه بارز کمی عزت نفس است.
سخاوت نشان دادن به موقعیت‌های دیگران، بر عزت نفس شما می‌افزاید.
به نظر عجیب می‌رسد اما آنچه بسیاری از ما بدان احتیاج داریم شجاعت تحمل خوشبختی است. باید خوشبختی را تحمل‌کنیم تا آن روز که باور کنیم این خوشبختی ما را نابود نمی‌کند و بنابراین لازم نیست نابود شود.
اگر تحت تأثیر هراس قرار بگیریم، دیر یا زود آنچه را که از آن هراس داشتیم تجربه می‌کنیم. اگر انتظار تأیید نشدن داشته باشیم دیر یا زود به همان تأیید نشدن می‌رسیم. اگر از خشم بترسیم دیر یا زود اشخاص را خشمگین خواهیم کرد.
وقتی به ذهن خود تردید می‌کنیم، محتویات آن را دست‌کم می‌گیریم. وقتی آنچه در ذهن داریم ابراز نکنیم به شکلی محو می‌شویم. از مرئی شدن می‌ترسیم، نامرئی می‌شویم و بعدازآن ناراحت می‌شویم که کسی ما را نمی‌بیند.
او که عزت نفس کافی ندارد فاقد آن سخاوت است که سهم و نقش دیگران را درک کند و به توانایی‌هایشان پی ببرد. نمی‌تواند به تجلی هوش و فراست آن‌ها کمک کند.
آنچه شخص با عزت نفس اندک تجربه می‌کند این است که وقتی همه‌چیز بر وفق مراد باشد، او دچار اضطراب می‌شود.
این عزت نفس اندک است که ما را در روابط خود با دشواری روبرو می‌سازد.
درباره کتاب
کتاب «روانشناسی عزت‌نفس» نوشته ناتانیل براندن با ترجمه مهدی قراچه داغی توسط نشر نخستین به چاپ رسیده است. این کتاب را می‌توانید از طریق این لینک به‌صورت اینترنتی خرید کنید.
من در این پست خلاصه‌ای از بخش اول این کتاب را که درواقع مبانی اولیه عزت نفس بود بیان کردم. در آینده سعی خواهم کرد خلاصه‌ای از بخش‌های دوم و سوم کتاب را که دربردارنده عوامل درونی و بیرونی عزت نفس هستند، به‌صورت پست‌هایی مستقل ارائه کنم.
بخش دوم این نوشته: اصول و ارکان عزت نفس
مطالب پیشنهادی برای مطالعه:
۱۲ زمینه توسعه فردی با وبلاگ نویسی