آنچه بیش از هر اقدامی در زندگی تکرار می‌شود و ما همیشه گرفتار آن هستیم، تصمیم و انتخاب هست. اما اینکه چقدر درگیری و تلاش ذهنی برای گرفتن تصمیمی صرف کنیم بسته به نوع تصمیم و تبعات احتمالی آن دارد. شاید گرفتن تصمیمی بیش از چند ثانیه طول نکشد، از طرفی نهایی کردن تصمیم دیگری روزها و شاید ماه‌ها به طول بیانجامد. اما صرفاً زدن برچسب تصمیم سخت بر روی یک تصمیم می‌تواند گرفتارکننده ما در یک بن‌بست باشد، بن‌بست خودساخته‌ای که شاید انرژی و توان زیادی از ما بگیرد تا بتوانیم از آن خارج شویم. به همین دلیل بهتر است بدانیم کی می‌توان گفت یک تصمیم، تصمیمی سخت است.
مهم‌ترین عواملی که می‌توانند در این خصوص تعیین‌کننده باشند، نتایج و پیامدهای تصمیم و همچنین قابلیت مقایسه هر چه بهتر گزینه‌های پیش‌رویمان هستند.
در حالت اول، تصمیم ما نتایج و پیامدهای چندان قابل توجهی نخواهد داشت و همچنین به راحتی می‌توان میان گزینه‌ها مقایسه انجام داد. چنین تصمیمی یک تصمیم ساده است. همچون انتخاب میان دو غذا در رستوران که تفاوت چندان مهمی هم در ادامه زندگی برای ما ایجاد نخواهد کرد.
در حالت دوم، نتایج و پیامدها همچون حالت قبلی چندان بزرگ نخواهند بود اما مقایسه میان دو گزینه کاری سخت هست. مثلاً اینکه از میان دو مسیر که یکی ترافیک کمتری دارد و طولانی‌تر هست به مسافرت برویم یا از مسیری که زیباتر است و ترافیک بیشتری دارد و کوتاه‌تر است برویم. گرفتن چنین تصمیمی کار چندان آسانی نخواهد بود.
در حالت سوم، مقایسه میان دو گزینه کار خیلی راحتی هست اما مشکل آنجاست که تصمیم، آثار و پیامدهای بزرگ و قابل توجهی در پی خواهد داشت. همچون تصمیم میان مهاجرت کردن و ماندن در وطن. چنین تصمیماتی، تصمیمات بزرگ هستند.
اما حالت چهارم یا تصمیم سخت، تصمیماتی هستند که هم آثار و پیامدهای مهمی در پی داشته باشد و هم اینکه مقایسه میان گزینه‌ها کار چندان آسانی نباشد. همچون تصمیم به تشکیل خانواده یا تغییر شغل یا انتخاب رشته. در چنین تصمیماتی، یافتن بهترین گزینه و درست‌ترین انتخاب کار چندان ساده‌ای نیست و شاید مشخصاً نتوان تصمیم درست را تشخیص داد.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
آیا یادگیری از تجربیات همیشه می‌تواند مفید باشد؟
معرفی کتاب | نویز: یک نقص در قضاوت انسانی نوشته دنیل کانمن و …