این روزها شاهد فراگیر شدن حداکثری میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین مردم هستیم. به‌طوری‌که بیشتر ارتباطات مردم از شکل حضوری به ارتباط از طریق این شبکه‌ها تغییر یافته است.
گستردگی و میزان استفاده از این شبکه‌ها به‌قدری افزایش یافته است که اگر کسی در این فضا فعالیت نداشته باشد، بعید نیست به‌مرور توسط دوستان و آشنایان فراموش شود.
از طرفی طراحی ظاهری و رابط کاربری این نرم‌افزارها به‌گونه‌ای انجام شده است که کاربر را به مشارکت و استفاده حداکثری ترغیب می‌کند.
طراحان و برنامه‌نویسان این شبکه‌ها کمترین میزان محدودیت‌ها و بیشترین امکانات جذاب و کاربردی را برای استفاده کاربران در نظر گرفته‌اند و این موضوع باعث لذت‌بخشی و اعتیادآوری حداکثری آن‌ها شده است.
ازآنجایی‌که محدودیت‌های این نرم‌افزارها حداقلی و میزان حضور کاربران و تعاملات صورت گرفته در آن‌ها بسیار زیاد است، شخصیت و هویت افراد در این شبکه‌ها نسبت به محیط بیرون واقعی‌تر و حقیقی‌تر است.
بنابراین فعالیت در این محیط‌ها این الزام را به وجود می‌آورد که افراد خود به دنبال رعایت اصول و قواعد و اتیکت مربوط به آن‌ها باشند.
ازاین‌رو در ادامه سعی شده است بر اساس تجارب نویسنده و همچنین توصیه‌های صورت گرفته در موقعیت‌های مختلف، تعدادی از اصول و آداب حضور در شبکه‌های اجتماعی گردآوری و ارائه شود.
پست مرتبط: اتیکت چیست؟
۱. وضع قوانین و اصول برای هر گروه
درصورتی‌که مدیر گروه هستید بهتر است که قوانین و اصولی هرچند بسیار کلی و اولیه تهیه و به اطلاع اعضای گروه رسانده شود. در این صورت مدیریت و کنترل بحث‌های انجام‌شده در گروه و مطالب ارسالی توسط افراد راحت‌تر خواهد بود.
۲. رعایت قوانین و اصول وضع‌شده
درصورتی‌که گروهی بر اساس اهداف، قوانین و اصول خاصی تشکیل‌شده و این قوانین و اصول قبلاً به اطلاع اعضای گروه رسانده شده است، بنابراین کلیه اعضا ملزم به رعایت این قوانین هستند.
۳. فعالیت با هویت حقیقی
فعالیت و اظهارنظر در فضای اینترنت بدون داشتن هویت واقعی و حقیقی نه‌تنها خوشایند مخاطبان نیست بلکه این فعالیت‌ها و اظهارنظرها هیچ اعتباری نزد دیگران نخواهند داشت و معمولاً توجه کمی به آن‌ها می‌شود.
افرادی را دیده‌ام که به جای اسم کاربری از نقطه و یا یک سری حروف بی‌معنی استفاده می‌کنند. این رفتار بیشتر نشان‌دهنده نبود اعتماد به نفس و نپذیرفتن مسئولیت صحت و درستی اظهارات و رفتارها توسط خود فرد است.
۴. استفاده از تصویر مناسب پروفایل
افرادی هستند که به‌جای عکس شخصی از تصویر گل و گیاه و یا اشیا و افراد دیگر به‌عنوان عکس پروفایل استفاده می‌کنند و یا اینکه تصویری که در پروفایل خود قرار می‌دهند به گونه‌ای است که هیچ چهره‌ای در آن قابل تشخیص نیست.
نیازی به گفتن نیست که هدف از قرار دادن عکس پروفایل نمایش تصویر شخصی فرد است که جهت شناسایی توسط مخاطبین و ایجاد ارتباط بهتر کاربرد دارد؛ بنابراین استفاده از تصاویر دیگر به‌عنوان جایگزین عکس شخصی ار نظر اصول اتیکت به نظر درست نمی‌آید.
همچنین توصیه می‌شود از تصاویر بیش‌ازحد شخصی و خانوادگی به‌عنوان تصویر پروفایل یک حساب کاری و حرفه‌ای استفاده نشود. این کار موجب خدشه‌دار شدن برند شخصی و حرفه‌ای فرد خواهد شد.
پست مرتبط: احترام به خود قبل از احترام به دیگران
۵. دقت در بازنشر اخبار و مطالب
بسیاری از افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی شتاب زیادی در بازنشر مطالب و اخبار منتشرشده دارند. این کار مخصوصاً هنگامی‌که مطلب یا خبر عجیب یا ناراحت‌کننده و یا تأسف‌بار است، باعجله و شتاب بیشتری انجام می‌شود.
در این‌گونه مواقع بهتر است که ابتدا خبر اصلی را بر اساس استدلال و تفکرات خودمان اعتبارسنجی کرده و بعد از انجام تحقیق و جستجویی کوچک در فضای وب و مطمئن شدن از صحت و سقم خبر، آن را بازنشر کنیم.
البته الزامی به بازنشر هم وجود ندارد. بهتر است مطالب و اخبار محدودی را در طول روز بازنشر کنیم.
۶. شروع فعالیت بعد از آشنایی
وقتی به گروهی اضافه می‌شویم، برای شروع فعالیت در آن گروه نباید بیش‌ازحد عجله کنیم.
بهتر است در ابتدا پیام‌های قبلی را مرور کرده و مدتی به پیام‌های ارسالی توسط اعضا توجه کنیم و بعد از آشنایی با جو گروه و قوانین و اصول حاکم بر آن شروع به فعالیت کنیم.
۷. استفاده درست از آزادی در شبکه‌های اجتماعی
با توجه به اینکه در فضای شبکه‌های اجتماعی حدومرز آزادی به میزان زیادی تعریف‌نشده و نامحدود است، بنابراین باید به این موضوع توجه کنیم که هر اقدامی بدون توجه به حدومرزهای تعریف‌شده در جامعه و گروه، نسنجیده و نادرست است.
قرار نیست به بهانه نبود محدودیت در این محیط‌ها هرگونه فعالیتی صورت گیرد و هر اظهارنظری بدون توجه به اصول، هنجارها و قواعد جامعه انجام شود.
۸. دقت در افزودن افراد به گروه‌ها و کانال‌ها
افراد را نباید بدون اجازه به هر گروه و کانالی که خواستیم اضافه کنیم.
قبل از اینکه اقدام به افزودن افراد به گروه یا کانال خاصی بکنیم بهتر است به ایشان اطلاع دهیم و او را با گروه یا کانال موردنظر، طیف اعضا و موضوعات کلی مطالب منتشرشده در آن آشنا کنیم. در صورت رضایت فرد مقابل می‌توان او را به آن کانال یا گروه اضافه کرد.
۹. اظهارنظر نکردن در هر موضوعی
لزومی ندارد ما در هر زمینه و موضوعی وارد بحث شده و اظهارنظر کنیم.
بهتر است از وارد شدن در بحث‌هایی که به ما ارتباطی ندارد و یا در آن تخصص نداریم، پرهیز کنیم.
۱۰. عجله نکردن در واکنش به رفتار و اظهارنظر دیگران
لازم است قبل از نشان دادن واکنش به سخنان و پیام‌های نادرست و یا نسنجیده دیگران کمی تأمل و صبر کنیم و رفتاری احساسی از خود نشان ندهیم.
لزومی ندارد در مقابل اظهارنظرهای نادرست و یا توهین‌آمیز دیگران در هر شرایطی پاسخ دهیم.
پست مرتبط: چگونگی مواجهه با رفتار نادرست دیگران
۱۱. لزوم دقت کافی قبل از ارسال هر پیامی
قبل از اینکه هر پیامی را ارسال کنیم، بهتر است پیام را ازلحاظ درستی، اعتبار، متناسب بودن با قوانین و شرایط گروه یا کانال و … مورد بررسی قرار دهیم و دقت کافی در این زمینه به عمل آوریم.
۱۲. پرهیز از ارسال پیام‌های تکراری
لازم است قبل از ارسال پیامی در یک گروه، ببینیم که آیا آن پیام قبلاً در ارسال شده است یا نه و از ارسال یک پیام بدون بررسی به همه کانال‌ها و گروه‌های فهرستمان پرهیز کنیم.
در مجموع، ارسال یک پیام به‌صورت کلی برای همه گروه‌ها و افراد موجود در یک لیست کار درستی نیست.
ضمناً در گروه‌های پرتعداد ارسال پیام‌های «صبح‌به‌خیر» و «شب‌به‌خیر» پسندیده نیست. چنانچه در یک گروه به‌عنوان‌مثال چند صدنفری همه افراد هر صبح و شب یکی از این پیام‌ها را بفرستند، اعضا باید کل وقتشان را صرف مطالعه پیام‌های «صبح‌به‌خیر» و «شب‌به‌خیر» سایرین بکنند.
۱۳. محدود کردن میزان مطالب ارسالی
توصیه می‌شود محدودیتی برای ارسال مطالب در گروه‌ها، کانال‌ها و حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی قرار دهید و از ارسال حجم بالایی از مطالب در یک بازه زمانی خاص خودداری کنید.
۱۴. پرهیز از به اشتراک‌گذاری اخبار و مطالب غیراخلاقی، توهین‌آمیز و ناراحت‌کننده
در حد امکان باید سعی کنیم اخبار، مطالب و تصاویر غیراخلاقی، توهین‌آمیز و دل‌خراش را در گروه‌ها و فضاهای عمومی شبکه‌های اجتماعی به اشتراک نگذاریم.
این کار علاوه بر اینکه احتمال دارد باعث آزردگی خاطر اعضا شود، به‌عنوان رزومه ما ثبت خواهد شد. شاید امکان حذف پیام از گروه یا حساب کاربری وجود داشته باشد ولی امکان حذف اسکرین‌شات‌ها از گوشی دیگران وجود نخواهد داشت.
با توجه به اینکه فعالیت‌ها و سخنان ما در فضای اینترنت پیوسته در معرض دید عموم قرار دارد و موردتوجه دیگران است، بهتر است در ارسال مطالب به این فضا، وسواس کافی به خرج دهیم.
پست مرتبط: اصول و آداب درست میزبانی
۱۵. پرهیز از مباحثه
تا حد امکان باید سعی کنیم از مباحثه و درگیری دوطرفه در گروه‌ها و فضاهای عمومی شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنیم. این کار جز اینکه باعث تخریب جایگاه ما در نزد دیگران و اتلاف وقت افراد دیگر شود، نتیجه دیگری در پی نخواهد داشت.
۱۶. خودداری از به اشتراک‌گذاری محتوای شخصی
تصاویر و فیلم‌های خانوادگی و شخصی هر فرد شاید برای خودش بسیار جذاب باشد ولی الزاماً این تصاویر برای دیگران جذابیتی ندارد.
بنابراین بهتر است سعی کنیم لذت تماشای این تصاویر را صرفاً برای خودمان نگه‌داریم و از به اشتراک‌گذاری آن در شبکه‌های اجتماعی مختلف و گروه‌ها پرهیز کنیم.
افرادی را دیده‌ام که اصرار زیادی بر به اشتراک‌گذاری نقاشی‌ها و عکس‌های نونهالانشان در گروه‌های پرتعداد دارند که مطمئناً بسیاری از اعضا از این کار لذت نخواهند برد.
۱۷. عادی انگاشتن ترک یک گروه یا کانال
درصورتی‌که مطالب و محتوای یک گروه یا کانال برایتان مفید و قابل‌استفاده نیست، آن کانال یا گروه را ترک کنید. این کار هیچ معنی و منظور بدی را متوجه مدیران و اعضای آن کانال یا گروه نمی‌کند.
در ضمن درصورتی‌که فردی کانال یا گروهی را که شما مدیر آن هستید، ترک کرد، نیازی به ناراحتی و دلخوری از آن فرد نیست و بهتر است که برای هر فردی حق انتخاب قائل شویم.
۱۸. احترام به عقاید و اعتقادات دیگران
لازم است در هنگام ارسال پیام و اظهارنظر در مورد مسائل مختلف، به عقاید و اعتقادات دیگران احترام بگذاریم و از توهین به افراد پرهیز کنیم.
۱۹. نداشتن انتظار پاسخ به سؤالات
در شبکه‌های اجتماعی نباید از دیگران انتظار داشته باشیم که به هر سؤالی که از آن‌ها پرسیده می‌شود پاسخ دهند.
البته این قانون در زندگی اجتماعی و روزمره هم وجود دارد ولی با توجه به اینکه پرسیدن سؤالات در شبکه‌های اجتماعی آسان‌تر از فضای فیزیکی است، افراد انتظار پاسخ به هر سؤالی را نباید داشته باشند.
همچنین انتظار پاسخ به سؤالات به‌صورت سریع و فوری هم انتظار نابه‌جایی است. افراد نمی‌توانند هرلحظه‌ای که ما اراده کردیم به سؤالات، پرسش‌ها و درخواست‌ها پاسخ دهند. مطمئناً کارهای مهم‌تری دارند.
۲۰. دقت در فعالیت در شبکه‌های اجتماعی
با توجه به اینکه تمامی فعالیت‌های ما در فضای وب مخصوصاً در شبکه‌های اجتماعی قابل‌کنترل و پیگیری هستند، بهتر است نسبت به فعالیت در این فضاها دقت و حساسیت کافی به خرج دهیم.
پست مرتبط: اتیکت هدیه دادن و هدیه گرفتن
تشخیص شخصیت از طریق اطلاعات شبکه‌های اجتماعی
در ویدئوی سخنرانی تد که در ادامه می‌توانید مشاهده کنید، در خصوص فعالیت افراد در شبکه‌های اجتماعی و اطلاعاتی که از طریق این فعالیت‌ها استخراج می‌شود، صحبت شده است.
همچنین به امکان بهره‌برداری تجاری شرکت‌ها از این اطلاعات اشاره شده و به مثالی از استخراج اطلاعات شخصیتی افراد از طریق لایک‌هایی که در فضای شبکه‌های اجتماعی می‌کنند، اشاره شده است.
پست مرتبط: تد چیست ؟ (همه چیز درباره کنفرانس های تد)