مطالعه را می‌توان یکی از مفیدترین فعالیت‌های روزانه هر فرد که تأثیر زیادی بر تفکرات و کیفیت زندگی او دارد، قلمداد کرد. یکی از اهداف اصلی افراد از مطالعه رشد فکری و شخصیتی و همچنین ایجاد تغییرات مثبت در زندگی‌شان است. به این دلیل و به‌منظور بهره‌برداری حداکثری از مطالعات روزانه، لازم است تلاش کنیم تا حد امکان مطالعاتمان اثربخش بوده و از زمان‌هایی که به مطالعه اختصاص می‌دهیم، بیشترین بهره را ببریم. با توجه به این موارد، تصمیم گرفتم در مطلبی مستقل، از آموخته‌هایم در مورد نحوه انجام مطالعه اثربخش گزارشی ارائه کنم تا هم باعث شود خودم بهتر این موارد را به ذهن بسپارم و هم اینکه شاید برای سایر دوستان مفید واقع شود.
محیط مطالعه
محیط مطالعه از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عوامل در کیفیت مطالعه است. به این دلیل لازم است توجه خاصی به این موضوع داشته و سعی کنید که بهترین شرایط محیطی را برای مطالعه مهیا کنید.
ازجمله موارد مهم در انتخاب محیط مطالعه، سکوت و آرامش آن محیط و خالی بودن آن از هرگونه عامل حواس‌پرتی می‌باشد. همچنین بهتر است که در محیط مطالعه تلویزیون، کامپیوتر و لپ‌تاپ در حالت روشن وجود نداشته باشد.
محل مطالعه ثابت و مشخص می‌تواند بر تمرکز بهتر و مطالعه اثربخش‌تر تأثیر مثبت بگذارد. برای همین تا حد امکان محل ثابتی را برای مطالعات روزانه انتخاب کنید.
مهیاکردن شرایط
بهتر است قبل از شروع مطالعه، هر آنچه را که امکان دارد حین مطالعه لازم داشته باشید، آماده کرده و در دسترس قرار دهید و همه کارهای مهم و فوری خود را از قبل به انجام برسانید. برای مثال مداد، دفترچه یادداشت، چایی/قهوه و … را آماده کرده و تمام تماس‌های فوری، چک کردن ایمیل و کنترل پیام‌ها را پیش از شروع انجام دهید.
با انجام این کارها عملاً عوامل پرت‌کننده حواس و مزاحمت‌ها را به حداقل خواهید رساند.
توصیه می‌شود قبل از مطالعه گوشی خودتان را خاموش کرده و یا درصورتی‌که منتظر تماس کسی هستید و یا لازم است که در دسترس باشید، اینترنت آن را قطع کرده و در حالت آفلاین قرار دهید.
مطالعه فعال
بعد از مهیاکردن شرایط لازم برای مطالعه، می‌توانید مطالعه‌تان را شروع کنید. برای مطالعه اثربخش لازم است در هنگام مطالعه منفعل نبوده و با علامت زدن نکات مهم و یادداشت‌برداری، نقشی فعال داشته باشید.
روش پیشنهادی برای علامت زدن متن موردمطالعه
برای علامت زدن بهتر متن موردمطالعه و مفید بودن این کار پیشنهاد می‌کنم بسته به محتوای موردنظرتان از علامت‌های خاصی استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال:
- * از علامت ستاره برای مشخص کردن مطالبی که تصمیم دارید بعداً آن‌ها را عملی کنید، استفاده نمایید.
- # از Number Sign برای مشخص کردن مطالبی که باعث یادآوری نکته‌ای خاص برای شما می‌شود استفاده کنید.
- ” ” کوتیشن مارک یا گیومه را برای نشان کردن نقل‌قول مفید یا مهم استفاده کنید.
- I از حرف I برای مشخص کردن جمله یا بندی استفاده کنید که باعث می‌شود ایده خاصی به ذهنتان برسد.
این علامت‌ها بسته به سلیقه و کاربردهای شما می‌توانند متفاوت باشند.
توصیه می‌شود علاوه بر مشخص کردن با علامت‌های تعیین‌شده، با استفاده از مارکر همه مطالب مهم را های‌لایت کرده و یا با خط کشیدن با مداد آن‌ها را مشخص کنید.
همچنین بهتر است معنی و مفهوم هر علامت/نشان در ابتدای کتاب شرح داده شود.
در صورت مطالعه فایل PDF یا مطالعه از طریق کتاب‌خوان می‌توانید به‌جای استفاده از علامت‌ها از رنگ‌های مختلف های‌لایت استفاده کنید.
استفاده از این روش باعث خواهد شد، مرور مجدد کتاب برایتان خیلی آسان و اثربخش شده و مطالب موردنظرتان را به‌راحتی در متن کتاب پیدا کنید.
یادداشت‌برداری در حین مطالعه
علاوه بر مارک کردن و علامت‌گذاری، یادداشت‌برداری نیز یکی از روش‌های مطالعه فعال است. یادداشت‌برداری در حین مطالعه به سبک‌های مختلفی انجام می‌شود، ازجمله می‌توان به یادداشت‌برداری به‌صورت حاشیه‌نویسی، نوشتن بر روی برگه‌ها و چسباندن آن به صفحه مربوطه و یا یادداشت‌برداری در یک دفترچه جدا اشاره کرد.
در یادداشت‌برداری معمولاً هر سؤال یا ایده یا نکته‌ای که بامطالعه در ذهنتان شکل می‌گیرد و یا در متن کتاب وجود دارد را نوشته و بعداً مورداستفاده قرار می‌دهید.
عملی کردن مطالب آموخته‌شده
بهترین راه بهره‌برداری از آموخته‌ها، عملی کردنشان در زندگی روزانه‌تان می‌باشد. برای این کار بهتر است پس از یادداشت‌برداری، آن‌ها را در نرم‌افزارهای یادآوری و تقویم گوشی همراهتان وارد کرده و از این طریق آن‌ها را پیگیری و اجرا کنید.
مطالعه منظم روزانه
یکی از اقدامات مفید در جهت اثربخشی مطالعات روزانه، تبدیل این کار به یک عادت روزانه و انجام آن در زمان‌های مشخص از روز است. در این صورت ذهن و فکرتان هم به‌صورت ناخودآگاه در ساعات مخصوصی آمادگی لازم را برای یادگیری و جذب نکات و مطالب مطالعه شده خواهد داشت. همچنین این کار باعث خواهد شد شما دچار روزمرگی نشده و در زمینه‌های مختلف زندگی پیشرفت و بهبود را تجربه کنید.
مرور مطالعات قبلی
ازجمله کارهایی که عموماً مورد غفلت واقع‌شده و باعث کاهش اثربخشی مطالعات می‌گردد، عدم مراجعه به یادداشت‌ها و نکات مهم مشخص‌شده می‌باشد. برای این منظور بهتر است هرروز قبل از شروع به مطالعه روزانه، ده دقیقه زمان برای مرور مطالعات قبلی صرف کنید. این کار در بلندمدت تأثیر بسیار بزرگی در به‌خاطرسپاری مطالب و استفاده بجا از آن‌ها در موقعیت‌های مناسب خواهد داشت.
آموزش به دیگران
بر اساس اطلاعات هرم یادگیری، میزان یادگیری و به‌خاطرسپاری مطالب بر اساس روش‌های مختلف به شکل زیر است:
- سخنرانی: ۵ درصد
- مطالعه: ۱۰ درصد
- نمایش دادن و اثبات: ۳۰ درصد
- بحث و تبادل‌نظر: ۵۰ درصد
- انجام دادن به‌صورت عملی: ۷۵ درصد
- آموزش به دیگران: ۹۰ درصد
همان‌طور که مشاهده می‌شود بیشترین میزان یادگیری در هنگام آموزش مطالب به دیگران اتفاق می‌افتد؛ بنابراین بهترین روش برای به‌خاطرسپاری و اثربخش کردن مطالعات صورت گرفته، آموزش آن مطالب به دیگران است.
درصورتی‌که فردی در دسترس ندارید که آموخته‌هایتان را به او آموزش دهید، بهتر است بعد از اتمام مطالعه، زمانی را برای بازگو کردن آموخته‌هایتان با صدای بلند صرف کنید و یا اینکه آنچه را یاد گرفته‌اید بنویسید.
جمع‌بندی
در این نوشته سعی کردم عواملی را که می‌توانند باعث اثربخشی بیشتر مطالعات روزانه‌مان شوند به‌صورت مختصر توضیح دهم. مواردی که گفته شد عبارت بودند از مهیاکردن محیط و امکانات لازم، مطالعه فعال، عملی کردن آموخته‌ها، رعایت نظم در مطالعات، مرور مطالعات قبلی و آموزش به دیگران.
مطالب مرتبط:
نقش میزان مطالعه و آگاهی مردم در توسعه ملی
خلاصه‌ای متفاوت از کتاب ۷ عادت مردمان مؤثر
زیباتر از متن، دسته‌بندی مرتب آن بود که به راحتی جای خودش را در ذهن پیدا میکرد.
ممنونم از مطلب مفیدتان
.ممنونم از حسن توجهتون
موفق باشید.
به نکات خوب و کاربردی اشاره کردید
به امید موفقیت های آتی
متشکرم.
امیدوارم مطالب مفید بوده باشند.
موفق باشید.
خداقوت ,مثل همیشه مفید بود .موید باشید
خیلی ممنونم سرکار خانم پناهپور
موفق باشید.