من قبلاً در نوشتارهای مختلف وبلاگ در خصوص خطاهای عجیب‌وغریب و دور از انتظار ذهن انسان در موقعیت‌های مختلف نوشته‌ام. این موضوع هم چند بار گفته شده که ما انتظاری بیش از توانایی واقعی ذهن و مغزمان از آنها داریم و گاهی اوقات بیش‌ازحد به فرمان‌ها و عملکردهای ناخودآگاهشان اعتماد می‌کنیم.
ازجمله این اشتباهات ذهنی می‌توان به:
- تأثیرپذیری از نظر و دیدگاه اکثریت حتی در مواقعی است که اکثریت اشتباه می‌کنند و یا غیرمنطقی هستند،
- به تأخیر انداختن کارهای دشوار، ضروری و تاثیرگذار براثر خطای ذهنی و بدون هیچ توجیهی،
- انجام کارهای خطرناک در موقعیت‌های مختلف بدون توجه به تبعات آنها که گاه حتی احتمال مرگ چندین و چند نفر و به بار آمدن خسارات فراوان وجود دارد،
- و ترجیح لذات و خوشحالی‌های کوچک و آنی به لذات و خوشحالی‌های بزرگ و بلندمدت در زندگی
اشاره کرد.
در همه این موارد انسان‌ها در عین هوشیاری و با اختیار خود تصمیماتی سرشار از خطا و بی‌منطقی می‌گیرند. در حالی که اصولا نباید چنین خطاهایی توسط انسان که ادعا دارد اشرف مخلوقات است انجام پذیرد.
با توجه به این موارد به نظر می‌رسد خطاها و اشتباهات ذهن آدمی بیش از آن چیزی باشد که در نگاه اول به نظر می‌رسد.
ازاین‌رو و با توجه به چنین خطاهای فاحشی که گاها باعث به وجود آمدن فجایع بزرگ و متعدد در زمینه‌های گوناگون می‌شود، علمی به نام اقتصاد رفتاری که ترکیبی از روانشناسی، اقتصاد و جامعه‌شناسی است، به وجود آمد که هدف اصلی آن انجام تحقیقات و بررسی‌های متعدد برای کشف و شناخت خطاهای ذهنی انسان به منظور غلبه بر آنها، به کنترل درآوردنشان و همچنین استفاده از آن در موقعیت‌های مختلف جهت دستیابی به مقاصد و اهداف خاص است.
امروزه این علم جزو علوم و رشته‌های پرطرفدار محسوب می‌شود و افراد دوست دارند هرچه بیشتر با خطاها و اشتباهات متداول ذهنی خود آشنا شوند تا از این طریق تا حد امکان از بروز آنها و گرفتار شدن در دامشان جلوگیری کنند و کیفیت تصمیمات و اقدامات خود را در موقعیت‌های مختلف افزایش دهند.
البته این علم استفاده تجاری هم دارد که ساده‌ترین نوع آن بهره بردن از آن در تبلیغات و همچنین چیدمان و قیمت‌گذاری کالاهای مختلف در فروشگاه‌ها و سایر موقعیت به منظور فروش و تأثیرگذاری حداکثری است.
ازاین‌رو اگر بتوانیم آشنایی کافی نسبت به این خطاها پیدا کنیم و به‌صورت کامل بر آنها مسلط شویم، خواهیم توانست از بسیاری از خطاهای شناختی و تصمیم‌گیری‌های نادرست و غیرمنطقی پرهیز کرده، هم در زمینه‌های مالی و هم غیرمالی تصمیمات بهینه و کاملی بگیریم و زندگی بهتری را تجربه کنیم و شاید ر برخی زمینه‌ها به موفقیت‌های بزرگی دست‌یابیم.
از دانشمندان سرشناس این حوزه می‌توان به ریچارد تیلر، دنیل کانمن، دن اریلی، هربرت سایمون، کیس چن اشاره کرد که علاوه بر انجام آزمایش‌ها و تحقیقات متعدد در این زمینه، کتاب‌هایی هم تألیف و منتشر کرده‌اند.
اخیراً بخشی قابل توجهی از مطالعات روزانه‌ام در مورد این موضوع و مطالب مرتبط با آن است. به همین دلیل دوست دارم بخشی از نوشته‌های این وبلاگ را به این موضوعات و نقل آزمایش‌ها و نتایج مرتبط با آن اختصاص دهم.
به نظرم این نوع مطالب برای هرکسی در هر شغل و حرفه‌ای و با هر سبک زندگی می‌تواند مفید، جالب و آموزنده باشد.
شما هم اگر علاقه‌مند به خواندن نوشته‌هایم در این زمینه هستید، می‌توانید در دسته‌بندی جدیدی که با عنوان «اقتصاد رفتاری و خطاهای شناختی مؤثر بر تصمیم گیری» به وبلاگ اضافه می‌شود، پیگیر مطالب باشید.
پیشنهاد می‌کنم مطالب زیر را هم مطالعه کنید:
کوری اطلاعات مانعی برای تصمیم‌گیری درست
چرا تصمیم گیری برای دیگران آسانتر از تصمیم گیری برای خودمان است؟
سلام آقای قربانی عزیز مطالبتون بسیار ارزشمند هستند لطفا در خصوص عوامل موثر بر تصمیم گیری های تخصیص منابع با رویکرد شناختی هم مطالبی بنویسید . استفاده می کنیم. ممنونم
مبحث جالبی بود تا الان چیزی در موردش نخوند بودم. مشتاقانه منتظر ادامه این مطلب هستم
برای خودم هم جالبه مهردادجان،
امیدوارم بتونم مطالب مرتبط با این موضوع رو به شکل مناسبی توضیح بدم تا برای تو و سایر دوستانم تو این وبلاگ مفید واقع بشه.
موفق باشی.