کتاب آیا روزهای خوشی در انتظار بشر است؟ در واقع شکل مکتوب مناظره‌ای است که میان چهار نفر از صاحب‌نظران حوزه‌های علم و فلسفه انجام گرفته که دو نفر از آنان نماینده گروه خوش‌بینان به آینده و دو نفر دیگر نماینده گروه مخالف آنان هستند.
این مناظره میان استیون پینکر – دانشمند علوم شناختی، استاد دانشگاه هاروارد و نویسنده برجسته کانادایی – و مت ریدلی – روزنامه‌نگار بریتانیایی و عضو مجلس عوام انگلیس – به‌عنوان نمایندگان گروه خوش‌بینان به آینده دنیا و انسان از یک سو و آلن دو باتن – نویسنده و فیلسوف صاحب‌نام انگلیسی – و مالکوم گلدول – نویسنده، روزنامه‌نگار و جامعه‌شناس بریتانیایی – به‌عنوان نمایندگان گروه مخالف در سمتی دیگر، در سال ۲۰۱۶ انجام گرفته است.
مناظره با سخنان استیون پینکر شروع می‌شود که در آن با اشاره به پیشرفت‌ها و بهبودهای حاصل‌شده در جنبه‌های مختلف زندگی بشر در طی قرون اخیر ازجمله امید به زندگی، سلامتی، رفاه، صلح، امنیت، آزادی، دانش، حقوق بشر، عدالت جنسیتی، بهره هوشی، تهدیدات هسته‌ای و تغییرات آب و هوایی، معتقد است با ادامه این روندها آینده از امروز هم بهتر خواهد شد و این فرایندهای رو به بهبود همچنان ادامه خواهند داشت.
استیون پینکر و مت ریدلی در تمام طول مناظره با استناد به این روندهای مساعد و امیدوارکننده بر این باور هستند که دنیا به سمت بهتر شدن و پایداری بیشتر پیش می‌رود.
اما در سمت مقابل آنان، آلن دو باتن و مالکوم گلدول معتقدند، با افزایش پیچیدگی‌ها و قدرت بشر در زمینه‌های مختلف، روندها آن‌چنان که استیون پینکر و مت ریدلی فکر می‌کنند قابل پیش‌بینی و پایدار نخواهد بود. این دو اساساً در مورد پیشرفت و آینده بشریت دیدگاه تیره‌وتاری دارند و معتقدند به خاطر معیوب بودن عقل انسان، زیاده‌خواهی‌ها و خشونت ذاتی‌اش، هر لحظه امکان دارد بر اثر تصمیمی اشتباه، اقدامی شتاب‌زده و یا اتفاقی پیش‌بینی‌نشده که حاصل قدرت و ناپایداری به وجود آمده در اثر پیشرفت‌ها و تغییرات رخ‌داده هستند، تمامی معادلات و پیش‌بینی‌ها به هم بریزند و دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم به‌کلی از هم پاشیده شود.
کل مناظره حول این دو دیدگاه شکل گرفته و بسط یافته است. به نظرم این بحث‌ها و موضوعات و نکات مطرح‌شده در آن می‌توانند برای هر ذهن کنجکاو و جستجوگر و هر اندیشه نقادانه‌ای، جذاب و آموزنده باشند. به‌خصوص اینکه افراد شرکت‌کننده در مناظره جزو نویسندگان صاحب‌نام و پرطرفدار در زمینه‌های تخصصی خودشان هستند.
نقل‌قول‌هایی منتخب از مناظره
استیون پینکر: روزنامه‌نگاران سقوط هواپیماها را گزارش می‌کنند و از هواپیماهایی که از زمین بلند می‌شوند، چیزی نمی‌نویسند. تا هنگامی که کره زمین از لوث وجود چیزهای بد پاک نشود، آن‌ها همیشه چیزی برای نوشتن و خبر دادن دارند؛ و مردم هم که قرن‌هاست معتقدند جهان در حال فروپاشی است.
آلن دو باتن: فقر با بالا رفتن تولید ناخالص داخلی ریشه‌کن نخواهد شد. میلیونر‌ها و میلیاردرهای زیادی هستند که احساس می‌کنند به اندازه کافی برخوردار نیستند؛ و این تعریف درست فقر است به این معنا که شما چیزی به قدر کافی ندارید؛ و شوربختانه هر چه سطح درآمد بالاتر می‌رود، این مسئله بیشتر حس می‌شود. جنگ واپسین واژه‌ای نیست که از پستی، خشونت و بی‌رحمی برمی‌آید. این چیزها در جوامع به حیات خود ادامه می‌دهند هرچند که دیگر مردم همدیگر را تا سر حد مرگ کتک نمی‌زنند.
مالکوم گلدول: آنچه به ما می‌گویند این است که به‌عنوان یک جامعه، ما در محدوده افزایش خطر نیستیم ولی در معرض خطراتی دوباره بازسازی‌شده هستیم.
مت ریدلی: فقر یعنی وقتی شخصی نتواند شکم خود را سیر کند و خودش را نجات دهد؛ و این چیزی است که دلواپس آن هستم.
مت ریدلی: خوش‌بینی به این معناست که فکر نمی‌کنید جهان بی‌نقص است، بلکه می‌خواهید آن را بهبود بخشید.
آلن دو باتن: پیشینه هنر در واقع، تشریح اقسام گوناگون ناخرسندی بشر است؛ یعنی مسائل غامضی که در طول قرن‌ها با آن‌ها مواجه بوده. این همان چیزی است که تاریخ، ادبیات، تئاتر و شعر به ما نشان می‌دهند.
مالکوم گلدول: چیزهای زیادی که می‌توانند تغییرات قابل توجهی در پیشرفت پدید بیاورند، دقیقاً همان‌هایی هستند که هم‌زمان می‌توانند خطرناک باشند.
پی‌نوشت: کتاب آیا روزهای خوشی در انتظار بشر است؟ که آقای محمدرضا مردانیان آن را به فارسی ترجمه کرده، توسط انتشارات تمدن علمی منتشر شده است.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
معرفی کتاب | در باب خلوت‌گزینی اثر میشل دو مونتنی
