اگر آشنایی چندانی با دنیای فلسفه ندارید و دوست دارید وارد این دنیای جذاب و پر چالش شوید، کتاب به جهان فلسفه خوش آمدید میتواند انتخاب مناسبی برای این منظور باشد. این کتاب همچنین میتواند برای کسانی که میخواهند تصوری از چیستی فلسفه به دست آورند یا تردید دارند که به این جهان پای بگذارند یا نه مفید باشد.
کتاب شامل هشت فصل است و نویسنده در این هشت فصل تلاش کرده بخشهای مهمی از تصویر کلی فلسفه را نشان داده و به این سؤالها پاسخ دهد:
فرق علم و فلسفه چیست؟
چگونه مستقل بیندیشیم؟
آیا فلسفه فایده عملی دارد؟
چگونه میتوان موضوعات فلسفی را تشخیص داد؟
چرا فلسفهورزی کنیم؟
چگونه فلسفهورزی کنیم؟
مغالطههای رایج مباحث فلسفی چیستاند؟
چگونه فلسفهخوانی کنیم؟
روش درست نگارش فلسفی چگونه است؟
درمجموع کتاب به زبانی ساده و عام نوشته شده و ترجمه روانی هم دارد. به همین دلیل مطالعه آن میتواند برای هر فرد ناآشنا با دنیای فلسفه مفید و جذاب باشد.
بخشهایی از کتاب به جهان فلسفه خوش آمدید
ویلیان جیمز: فلسفه چیزی نیست جز تلاشی سرسختانه و نامعمول برای برقراری رابطهای سازگار و هماهنگ میان تمام ایدههای بنیادینمان. نتیجه گاهی نظام فلسفی کاملی از ایدههای مرتبط است.
* * *
فلسفه داشتن مانند رفتن به سوپرمارکت و چیزی را فقط به دلیل زیباییاش خریدن نیست. فلسفه چیزی است که انجام میدهید. فلسفه فرایند است نه مجموعه ثابتی از باورها که با ترجیح شخصی انتخاب شدهاند.
* * *
متأسفانه بسیاری از اندوختههای تحصیلی گذشته، شما را شرطی کرده که اگر علم عقیدهای را قاطعانه اثبات نکرد، باید مسئلهای کاملاً شخصی باشد و نمیتوان آن را اثبات کرد. این ادعای «همه یا هیچ» جای دفاع ندارد و در فلسفه هم به کار نمیرود. فلسفه بین دو حد نهایی، یعنی ترجیح شخصی صرف و قطعیت مطلق، حد وسط را به خود اختصاص میدهد. فلسفه بر یافتن دلایلی تأکید میکند که دیدگاهی را از سایر دیدگاهها مقبولتر میکنند. حتی اگر در این راه به حقیقت نهایی دست نیابید، پیشرفت خواهید کرد. از مرجع نقلقول نکنید یا بهدلخواه خود پیش نروید، بلکه دلیل و مدرک بیاورید و استدلالها را ارزیابی کنید. اینها کلید موفقیت در اولین درس فلسفیاند.
* * *
درگیری انتقادی با فلسفه میتواند باورهای بنیادینمان، یعنی دید کلی ما به جهان و نظام ارزشهایمان را تغییر دهد. تغییر در یکی از این دو ممکن است خوشبختی، اهداف شغلی یا سبک زندگیمان را تغییر دهد، اما چنین منافعی، نتایج فرعی کندوکاو فلسفیاند نه اهداف آن.
* * *
این فرض که فلسفه بر قاعده همه یا هیچ مبتنی است تا اندازهای از تصور نادرستی درباره هدف فلسفه ناشی میشود. فلسفه تلاش عجولانه برای کشف حقیقت ابدی نیست. اگر جز این بود، به دستاوردهای خود قانع میشدیم و دیگر به مسئلههای فلسفی فکر نمیکردیم. فلسفه فعالیت انباشتی پیوسته است و هر نسل از فیلسوفان تلاش میکنند بینشهای پیشینیان را مبنای کار خود قرار دهند و از اشتباههای آنها دوری کنند. فیلسوفان برای رسیدن به درجه عالیتر حقیقت، نتیجههای غیرقطعی را اصلاح و تعدیل میکنند و حتی گاهی از آنها دست میکشند.
* * *
پینوشت: کتاب به جهان فلسفه خوش آمدید نوشته مارک بی. وودهوس را آقای میلاد ربیعی به فارسی ترجمه کرده و نشر کتاب طه آن را منتشر کرده است.
پیشنهاد میکنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
معرفی کتاب | الفبای فلسفه اثر نایجل واربرتون