آشنایی با هنر دقیق خواندن نوشته لیندا الدر و ریچارد پل کتابی است در باب مطالعه درست و اصولی متون، استخراج و درونی‌سازی آگاهانه معناهای مهم نهفته در محتوای متنی و در نهایت راه یافتن به ذهنیت نویسنده.
نویسندگان این کتاب معتقدند آنچه در مدرسه به ما یاد می‌دهند این است که متنی را صرفا بخوانیم. متأسفانه و به‌طورمعمول بعد از آن هم کسی به ما در مورد هنر دقیق خواندن و کلنجار فکری رفتن با متن، چیزی نگفته و نکته‌ای نمی‌آموزد. در واقع ما برای اینکه به بهترین شکل ممکن بتوانیم با نویسنده ارتباط برقرار کرده و منظور و هدف او را از آنچه به خاطرش دست به قلم برده، دریافت کنیم، لازم هست که کلمات و جملات نوشته‌شده را بر مبنای اندیشه‌ها و تجربه‌های خودمان ترجمه و درک کنیم.
کتاب از دو بخش اصلی تشکیل شده که در بخش اول به مبانی نظری و تئوری هنر دقیق خواندن پرداخته شده و در بخش دوم هم آموخته‌های عملی بخش اول بر روی متن‌های متنوع پیاده‌سازی و به شکلی عملی نشان داده شده است.
به نظرم با وجود حجم کم کتاب، ساختار آن به شکلی است که خواننده می‌تواند خود را در مسیر دستیابی به هنر دقیق‌خوانی تا حد زیادی به پیش براند و آموخته‌های ارزشمندی را هم به شکل نظری و هم به شکلی عملی یاد بگیرد.
مهم‌ترین قسمت کتاب، معرفی پنج مرحله دقیق خواندن هست که در آن نویسندگان این پنج مرحله را تشریح کرده و در بخش دوم کتاب به شکی عملی بر روی متون مختلف پیاده‌سازی کرده‌اند.
پنج مرحله گفته‌شده عبارت‌اند از:
مرحله اول: نقل به معنا کردن جمله به جمله متن
مرحله دوم: واضح‌سازی تز مطرح‌شده در پاراگراف
مرحله سوم: واکاوی منطق متن
مرحله چهارم: ارزیابی منطق متن
مرحله پنجم: اندیشیدن از منظر نویسنده
در ادامه جملاتی از بخش اول کتاب را، برایتان نقل می‌کنم:
خواننده اهل مطالعه، باری به هر جهت کتاب را نمی‌خواند؛ بلکه هدفمند می‌خواند. هدف چنین خواننده‌ای، به‌علاوه جنس متنی که می‌خواند، تعیین‌کننده نحوه خواندن اوست. چنین خواننده‌ای بسته به شرایط به شیوه‌های مختلف و به هدف‌های مختلفی می‌خواند؛ اما در هر حال هدف کلی همه خواننده‌ها یکی است: می‌خواهند بفهمند حرف حساب نویسنده در مورد موضوع چیست.
برای خواندن ثمربخش، مقصود شما از خواندن باید با در نظر گرفتن مقصود نویسنده از نوشتن باشد.
هر کتابی بالقوه در حکم یک آموزگار است. به این تعبیر خواندن یعنی روندی نظام‌مند برای آموختن معناهای اساسی از آن آموزگار. اگر خواننده خوبی بشویم، می‌توانیم معناهای اساسی آموزگاران بی‌شماری را بیاموزیم که آموزه‌هایشان در کتاب‌هایی که نوشته‌اند همیشه در دسترس و حی و حاضر است. وقتی انگاره‌های بنیادی این آموزه‌ها را به‌واسطه دقیق خواندن وارد ذهن کنیم، می‌توانیم آن‌ها را در زندگی‌مان به کار بندیم.
هر چه بهتر بفهمید چطور در چهارچوب دیدگاه خود تفکر کنید، نحوه تفکر دیگران را بهتر خواهید فهمید. هر چه منطق دیگران را بهتر بفهمید، منطق خودتان را بهتر خواهید فهمید.
خواندن نوعی کار فکری است؛ و کار فکری مستلزم آمادگی برای پشتکار به خرج دادن در مواجهه با مسائل پیچیده است.
پی‌نوشت: کتاب آشنایی با هنر دقیق خواندن نوشته لیندا الدر و ریچارد پل را آقای پیام یزدانی به فارسی ترجمه و انتشارات اختران آن را منتشر کرده است.
پیشنهاد می‌کنم بعد از مطالعه این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
معرفی کتاب | تفکر هوشمندانه نوشته مایکل کالت
