افزایش لذت و معنا بخشیدن به زندگی با سبک زندگی متفاوت

یکی از فرهنگ‌هایی که امروزه در زندگی بسیاری از مردم به‌خصوص قشر مرفه‌تر فراگیر شده، برون‌سپاری بسیاری از فعالیت‌های شخصی و خانگی است.

برای نمونه بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند، گل مصنوعی زیبایی را خریداری کرده و در بخشی از خانه قرار دهند و از دیدن زیبایی آن لذت ببرند.

افرادی هم هستند که خود گلی را کاشته، از آن مراقبت می‌کنند، به آن آب و کود می‌دهند و همواره مراقبش هستند تا رشد کند و بزرگ شود. در این مدت به‌مرور زمان بزرگ شدن آن و درآوردن شاخ و برگش را هر روز می‌بینند و لذت زیادی از دیدن این روند نصیبشان می‌شود.

یا اینکه بسیاری از افراد وقتی وسیله‌ای را خریداری می‌کنند، ترجیحشان این است که مبلغی به نصاب پرداخت کنند تا تمامی مراحل نصب و راه‌اندازی آن را انجام داده و وسیله را آماده و نصب‌شده تحویل آن‌ها دهد.

ولی افراد دیگری هم هستند که ترجیح می‌دهند تا خودشان تمامی مراحل نصب و آماده‌سازی را انجام دهند.

به نظر شما کدام گروه لذت بیشتری از انجام کارشان می‌برند و در بلندمدت سود بیشتری نصیبشان می‌شود؟

بر اساس آزمایش‌ها و تحقیقات صورت گرفته، ما انسان‌ها اگر برای تهیه، آماده‌سازی، نصب و یا تکمیل هر کاری زحمت بکشیم و طی این روند مشقت بیشتری را تحمل کنیم، علاوه بر اینکه ارزش بیشتری برای آن قائل خواهیم شد، بلکه جایگاه بالاتری هم در نزد ما خواهد داشت و از دیدن آن لذت فراوانی خواهیم برد.

دن اریلی و همکارانش، آزمایش‌هایی را در این خصوص انجام داده‌اند که در ادامه به‌صورت خلاصه دو مورد از آن‌ها را به‌اختصار برایتان توضیح خواهم داد.

آزمایش اول

در آزمایش اول دن اریلی و همکارانش یک دکه اریگامی (کاردستی ساخته‌شده از طریق تا کردن کاغذ که یک هنر ژاپنی است) در دانشگاه هاروارد برپا کردند و از دانشجویان خواستند که با در اختیار گرفتن امکانات و دستورالعمل‌های ساخت رایگان، اریگامی قورباغه یا درنا درست کنند و بعدازآن با تحویل آن به گروه فروش، این کاردستی از طریق حراجی فروخته شود.

بعد از ساخته شدن این کاردستی‌ها توسط افراد از آنان خواسته می‌شد که خودشان اولین قیمت‌گذاری را روی نتیجه زحماتشان انجام دهند.

افراد به‌طور متوسط قیمت ۲۳ سنت را برای کاردستی‌هایی که ساخته بودند، تعیین کردند. ولی افرادی رهگذر که برای قیمت‌گذاری دعوت شدند، به‌طور متوسط قیمت ۵ سنت را برای هر کاردستی تعیین کردند.

همان‌طور که مشاهده می‌شود بین ارزش‌گذاری افراد سازنده غیرحرفه‌ای و افراد ناظر تفاوت فاحشی وجود دارد و افراد سازنده با نگاهی عاشقانه به نتیجه زحمات خود می‌نگرند و به آن تعلق خاطر دارند.

آزمایش دوم

دن اریلی و همکارانش در آزمایش دوم، تغییری در دستورالعمل ساخت اریگامی به وجود آوردند و آن را کمی مبهم و پیچیده کردند. قصد آنان از این آزمایش سنجش تأثیر زحمت زیاد بر ارزش‌گذاری افراد بر روی  کاردستی‌هایی بود که خود می‌ساختند.

به‌این‌ترتیب افراد باید تلاش زیادی می‌کردند و زمان بیشتری را صرف ساخت اریگامی‌ها می‌کردند.

البته برخی شرکت‌کنندگان باوجود تلاش بسیار نتوانستند به نتیجه مطلوب دست یابند و کاردستی را به‌صورت کامل بسازند.

در این آزمایش افرادی که اریگامی‌های خود را با دستورالعمل دشوار ساختند و موفق به انجام آن کار شدند، ارزش بسیار زیادی برای آن قائل بودند.

آن دسته از شرکت‌کنندگانی هم که باوجود تلاش فراوان موفق به ساخت اریگامی نشده بودند، نتیجه زحماتشان را بسیار کم ارزش‌گذاری کردند.

این موضوع نشانگر آن است که افزایش رنج و زحمت ما در تهیه سازی و تکمیل یک کار باعث افزایش دل‌بستگی ما به آن می‌شود.

با توجه به نتایج این آزمایش‌ها به نظر می‌رسد برای افزایش حس غرور، لذت و مالکیت در زندگی روزمره بهتر است در خلق چیزهایی که در زندگی روزانه مورداستفاده قرار می‌دهیم نقش پررنگ‌تری ایفا کنیم.

کاربرد تجاری

از این روش استفاده‌های متعددی در بخش تجاری بسیاری از برندها برای فروش و تأثیرگذاری بیشتر می‌شود.

یکی از این موارد مربوط به فروشگاه‌های زنجیره‌ای ایکیا (IKEA) در صنعت ساخت و فروش لوازم و اسباب و اثاثیه منزل است.

نحوه کار و فروش تجهیزات این فروشگاه به این شکل است که هر جنسی که خریداری می‌شود به‌صورت قطعاتی از هم جدا هستند که شخص باید با استفاده از دستورالعمل موجود در داخل بسته‌بندی آن‌ها را سرهم کرده و درست کند.

اما موضوع این است که در بسیاری از موارد قطعات به‌صورت واضح علامت‌گذاری نشده‌اند و دستورالعمل آن طور که باید کامل و مشخص نیست. ولی فرد با کمی تلاش و تقلای بیشتر می‌تواند آن‌ها را سرهم کرده و درنهایت موفق به ساخت اجناس خریداری شده شود.

با این کار، افراد علاقه و دل‌بستگی بیشتری به جنس خریداری‌شده پیدا می‌کنند و ارزش بیشتری برای آن قائل خواهند شد.

ازاین‌رو اسم این نوع تأثیر بر احساسات انسانی اثر ایکیا نام‌گذاری شده است.

البته فلسفه تولید مواد آماده کیک داخل بسته‌ها که صرفاً با افزودن روغن و تخم‌مرغ برای پخت آماده می‌شوند هم، همین موضوع است. به‌طوری‌که خریداران این بسته‌های آماده با توجه به‌زحمت و تلاشی که برای پختن این نوع کیک‌ها به خرج می‌دهند، لذت بسیار بیشتری نسبت به تهیه کیک‌های آماده موجود در بازار نصیبشان می‌شود.

مصادیقی از زندگی شخصی ما

یکی از مصادیقی که بر اثر این نوع تفکر و این نوع نگاه در افکار و احساسات ما شکل می‌گیرد، در خصوص فرزندانمان است. با توجه به اینکه ما زحمت و مشقت زیادی را در روند تربیت و بزرگ کردن فرزندان خودمان صرف می‌کنیم، فرزند پنج‌ساله‌مان در مقایسه با کودک پنج‌ساله دیگر برایمان بسیار عزیزتر، باارزش‌تر و حتی باهوش‌تر و زیباتر به نظر می‌رسد.

این موضوع در مورد آثار هنری، مدارک دانشگاهی، جوایز مسابقات مختلف و هر چیز دیگری که ما نقش مهم و تأثیرگذاری در به دست آمدن آن داشته‌ایم و رنج و زحمت زیادی برای آن متحمل شده‌ایم، صدق می‌کند و ارزش و جایگاهی بسیار بالاتر از آنچه واقعاً هست، برایمان دارد.

به نظر می‌رسد این عشق و دل‌بستگی باعث افزایش عمق لذت‌ها در زندگی روزمره ما می‌شود و در نهایت اعتماد به نفس و رضایتمندی ما را از زندگی افزایش می‌دهد.

با توجه موارد گفته‌شده بهتر است هرکدام از ما از موقعیت‌های مختلف پیش‌آمده برای خلق و ساختن استفاده کنیم حتی اگر این کار با تلاش و زحمت فراوان صورت گیرد که در این صورت میزان لذت، عشق و علاقه در زندگی‌مان چندین برابر خواهد شد و به‌نوعی معنا و مفهوم بیشتری در زندگی‌مان جریان خواهد یافت.

پیشنهاد می‌کنم بعد از مطالعه این یادداشت، مطالب زیر را هم بخوانید:

اقتصاد رفتاری و خطاهای شناختی مؤثر بر تصمیم گیری

انگیزه ای بالاتر از پول برای انجام یک کار

در زندگی از چه چیزی گریزان هستید و به چه چیزی پناه می‌برید؟