کتاب تفکر انتقادی نوشته لیندا الدر و ریچارد پل با عنوان فرعی تدابیری برای آگاهانه زیستن و خوب آموختن، کتابی است جامع در مورد تفکر نقادانه. قبلاً هم کتاب‌های دیگری از این دو نویسنده در زمینه تفکر نقادانه معرفی کرده‌ام که عموماً کتاب‌هایی کم‌حجم بودند و در هرکدام به جنبه‌ای از تفکر نقادانه پرداخته شده بود؛ اما می‌شود گفت دو نویسنده در این کتاب اکثر مباحث کتاب‌های قبلی را به شکلی جامع و با در نظرگیری نیازهای دانشجویان، دانش‌آموزان و علاقه‌مندان به یادگیری و آموختن به شکلی جامع تحت پوشش قرار داده‌اند.
کتاب شامل نوزده فصل است که با مباحث ابتدایی مرتبط با تفکر نقادانه شروع می‌شود و با پرداختن به مراحل مختلف، گام‌های تبدیل‌شدن از یک فرد نامتفکر به یک متفکر حرفه‌ای را توضیح می‌دهد. سپس با پرداختن به کارکردهای بنیادین ذهن، مؤلفه‌ها، معیارها و ویژگی‌های فکری انسان را برشمرده و از آنجایی که این موارد بنیان و اساس تفکر نقادانه را تشکیل می‌دهند، آن‌ها را به‌خوبی تشریح می‌کنند.
نویسندگان در ادامه به مباحثی همچون یادگیری اصولی و درست، تصمیم‌گیری و حل مشکلات می‌پردازند و چگونگی به‌کارگیری تفکر نقادانه و تأثیر این نوع تفکر در اجرای درست مهارت‌های مرتبط با آن‌ها را تشریح می‌کنند.
بعد از این موارد نوبت به تمایلات انسانی و موانعی که در مقابل تفکر نقادانه به وجود می‌آورند، می‌رسد و مشخصه‌های یک استدلال‌گر اخلاقی برای مقابله با چنین تمایلاتی و دست یافتن به یک تفکر نقادانه اصولی توضیح داده می‌شود.
فصل‌های انتهایی کتاب هم به موضوع تفکر راهبردی و تفکر پیشرفته اختصاص یافته که باعث می‌شود مسیر طی شده توسط نویسندگان، مسیری کامل که از ابتدا تا انتهای تبدیل‌شدن به یک متفکر حرفه‌ای را تحت پوشش قرار می‌دهد، باشد.
ازجمله نقاط قوت کتاب می‌توان به دارا بودن تمرین‌های متعدد، استفاده از چارت‌ها و نمودارهای کاربردی برای درک بهتر مطالب توسط مخاطب، دارا بودن یک واژه‌نامه نسبتاً کامل تفکر انتقادی و ذکر منابع مورد استفاده در انتهای کتاب، اشاره کرد.
در پشت جلد کتاب اینطور در مورد محتوای آن توضیح داده شده است:
در این کتاب به‌صورت جامع به مقوله تفکر انتقادی پرداخته شده است. نویسندگان این کتاب تفکر انتقادی را فرایندی در نظر آورده‌اند که فرد به‌واسطه آن می‌تواند، و اخلاقاً موظف است که، طرز فکر خود را بشناسد، بر آن مسلط شود و مسئولیت آن را بر عهده بگیرد. کتابی است کاربردی به‌منظور پرورش توانایی و مهارت در تفکر انتقادی و همچنین پرورش انصاف، تواضع، و صداقت فکری. نویسندگان در مورد هر مبحث مثال‌های ساده و ملموس و تمرین‌های متعددی آورده‌اند تا درک مطلب برای خواننده آسان‌تر شود و بتواند از مهارتی که در تفکر انتقادی به حاصل می‌آورد در همه امور زندگی بهره بگیرد.
نویسندگان کتاب، ریچارد پل و لیندا الدر، هر دو از رهبران برجسته جنبش تفکر انتقادی در جهان به شمار می‌روند و کتاب‌های متعددی در این زمینه نوشته‌اند که جزو برنامه درسی بسیاری از مدارس و دانشگاه‌هاست. این دو خود نیز سال‌هاست که در مدارس و دانشگاه‌ها مشغول تدریس‌اند و درعین‌حال با برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای متعدد، تدابیر و ابزارهای کاربردی برای پرورش تفکر انتقادی را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند.
تفکر انتقادی : تدابیری برای آگاهانه زیستن و خوب آموختن، از کتاب‌های مرجع در زمینه تفکر انتقادی است که نه‌تنها دانشجویان رشته‌های مختلف، بلکه هر کسی که به اشراف بر تفکر، احساسات و خواست و امیال خود علاقه‌مند باشد می‌تواند از آن بهره بگیرد.
در ادامه عناوین فصل‌های این کتاب را برایتان فهرست می‌کنم:
- فصل اول: متفکر منصف
- فصل دوم: چهار مرحله‌ی اولیه‌ی پیشرفت
- فصل سوم: خودشناسی
- فصل چهارم: مؤلفه‌های تفکر
- فصل پنجم: معیارهایی برای تفکر
- فصل ششم: پرسش‌هایی که به تفکر قوی منجر می‌شوند
- فصل هفتم: اشراف بر تفکر، اشراف بر محتوا
- فصل هشتم: یادگیری خود را طرح‌ریزی کنید
- فصل نهم: یادگیری خود را ارزیابی کنید
- فصل دهم: تصمیم‌گیری
- فصل یازدهم: حل کردن مشکلات
- فصل دوازدهم: اذعان به تمایلات نامعقول خود
- فصل سیزدهم: پایش تمایلات جامعه‌محورانه
- فصل چهاردهم: پیشرفت در مقام استدلال‌گر اخلاقی
- فصل پانزدهم: یادگیری و کاربرد انتقادی و اخلاقی اطلاعات – بخش اول
- فصل شانزدهم: یادگیری و کاربرد انتقادی و اخلاقی اطلاعات – بخش دوم
- فصل هفدهم: تفکر راهبردی – بخش اول
- فصل هجدهم: تفکر راهبردی – بخش دوم
- فصل نوزدهم: متفکر پیشرفته
کتاب تفکر انتقادی توسط آقای اکبر سلطانی و خانم مریم آقازاده به فارسی ترجمه شده و نشر اختران آن را منتشر کرده است.
لینک ورود به برگه مربوط به شناسنامه کتاب تفکر انتقادی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
می‌توانید روی این لینک بزنید و وارد کانال تلگرامی یادداشت‌ها شوید
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
معرفی کتاب | منطقی بودن اثر دی. کیو. مک‌اینرنی
سلام و خسته نباشید ، اگر بپرسم چطور باید از این کتاب استفاده کنیم ، جواب شما چیه؟
من ، فصل اول و دوم رو خوندم ، و حالا سطحم رو تشخیص دادم ، اما حالا باید چیکار کنم؟چطور بایداون ویژگی هارو به کار ببندم؟
سلام طاهاجان،
تقویت تفکر نقادانه در ما مطمئنا با مطالعه یک کتاب آن هم با روشی خاص اتفاق نخواهد افتاد. تفکر نقادانه در واقع یک مهارت هست که باید همزمان با یادگیری اقدام عملی هم در کنار آن باید باشه تا به شکلی اثربخش تقویت بشه.
در مورد مطالعه این کتاب هم به نطرم در مقدمه توضیحات کافی داده شده. اما من خودم تمامی فصول رو به ترتیب مطالعه کردم و بعد از اتمام کتاب هم تا به حال چند بار بهش مراجعه کردم و دوباره نکات رو مرور کردم. به نظرم به نکات خیلی خوب و مفیدی تو کتاب اشاره شده و نمیشه گفت اگه چند فصل رو نخونی بهتره.
موفق باشی.