به نظر می‌رسد تضادی ذاتی میان تمایل به تصمیم‌گیری سریع و تمایل به جمع‌آوری اطلاعت کافی برای گرفتن بهترین تصمیم وجود داشته باشد. هرکدام از این تمایلات که بر دیگری غلبه کند، بی‌شک باعث فدا شدن متغیر دیگری که ممکن است در مقطعی مهم و حیاتی هم باشد، خواهد شد؛ اما چگونه می‌توان تا حدی بر این مشکل فائق آمد؟ شاید یکی از راهکارهای تا حدودی کمک‌کننده تقسیم تصمیمات به دو نوع تصمیمات برگشت‌پذیر و تصمیمات برگشت‌ناپذیر باشد.
تصمیمات برگشت‌ناپذیر آن دسته از تصمیمات هستند که برگشت از آن‌ها اگر ناممکن نباشد، مطمئناً کاری دشوار است؛ و البته که چنین تصمیماتی معمولاً مهم و حیاتی هم هستند. برای مثال تصمیم به فروش یک کسب‌وکار یا تصمیم‌گیری در خصوص فرزند‌دار شدن، از جمله این تصمیمات هستند. بی‌شک فرایند گرفتن تصمیم در این دسته از تصمیمات بایستی متفاوت از فرایند تصمیم‌گیری در دسته تصمیمات برگشت‌پذیر باشد.
اصولاً در تصمیمات برگشت‌پذیر می‌توان با سرعت و اطلاعات و ملاحظات کمتری تصمیم‌گیری کرد. جف بزوس مدیرعامل آمازون در نامه‌ای به سهامداران این‌چنین در خصوص اهمیت این مدل ذهنی سخن می‌گوید:
برخی تصمیمات مهم، برگشت‌ناپذیر یا نزدیک به برگشت‌ناپذیر هستند – همچون درِ یک‌طرفه – و این تصمیمات باید به شکلی روشمند، بااحتیاط، به‌آرامی و بعد از مشاوره‌های متعدد گرفته شوند. اگر شما از آن درِ یک‌طرفه عبور کنید و آنچه را که در آن سوی در می‌بینید دوست نداشته باشید، نمی‌توانید به آنجایی که قبلاً حضور داشتید بازگردید. … اما بسیاری از تصمیمات این‌چنین نیستند – آن‌ها قابل‌تغییر و بازگشت‌پذیر هستند – آن‌ها درهایی دوطرفه هستند. اگر شما یک تصمیم (برگشت‌پذیر) غیربهینه گرفتید، مجبور به تحمل نتایج آن به مدتی طولانی و زندگی با آن نیستید. بلکه می‌توانید در را باز کنید و به نقطه قبلی بازگردید …
سازمان‌ها وقتی بزرگ‌تر می‌شوند، در کنار تصمیمات برگشت‌پذیر بیشتر تمایل دارند فرایندهای گرفتن تصمیمات برگشت‌ناپذیر و سنگین را به‌کارگیرند. نتیجه نهایی این تمایل، کاهش سرعت، ریسک گریزی غیرعاقلانه، عدم آزمون کافی و در نهایت ابتکار و خلاقیت کمتر خواهد بود.
ازاین‌رو به نظر می‌رسد تقسیم تصمیمات روزمره به دو دسته برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر هم در زندگی شخصی و هم در کسب و کار می‌تواند بار گرفتن تصمیمات و ارزیابی گزینه‌های متعدد را تا حدودی از دوش ما بردارد.
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
انبوه انتخاب‌های خوب و نارضایتی‌های پایان‌ناپذیر
سؤال از دن اریلی | راه‌حلی برای غلبه بر مشکل تعلل در تصمیم‌گیری