همان‌طور که می‌دانید و من هم قبلاً در یادداشت‌هایم به آن اشاره کرده‌ام، تصمیم‌گیری اگر مهم‌ترین کار زندگی ما نباشد، جزو مهم‌ترین و پرتکرارترین کارهای تک‌تک لحظات زندگی‌مان هست. ازاین‌رو به نظر می‌رسد ما هر چقدر هم که برای یادگیری در این زمینه و تقویت این مهارت تلاش کنیم، ارزش صرف منابع را خواهد داشت.
یکی از مشکلات اصلی ما در گرفتن تصمیمات مهم و تأثیرگذار در زندگی، عدم تشخیص موقعیت‌هایی است که در آن‌ها در حال گرفتن چنین تصمیماتی هستیم. ما آن‌قدر در گرفتن تصمیمات به شکلی ناخودآگاه و با تکیه بر سیستم یک مغزی خودمان عمل می‌کنیم که گاه تصمیمات مهم را هم در سرعت عبور از تصمیمات تکراری و غیرمهم، رد می‌کنیم و با شتاب و بی‌توجهی گزینهای را انتخاب کرده و بعدها متوجه اشتباهمان می‌شویم.
اما علاوه بر عدم شناسایی تصمیمات مهم، مشکل بعدی تشخیص گزینه‌های پیش رو و گزینه‌های جایگزین هست. این قسم غفلت‌ها و اشتباهات به دو شکل خود را نشان می‌دهند. اولی تشخیص اشتباه گزینه‌هایی است که در حقیقت گزینه جایگزین نیستند و دومی عدم توان تشخیص تمامی گزینه‌های جایگزین است.
برای نمونه ادعاهای زیر را در نظر بگیرید:
- درست است که در شغلم با مشکلات زیادی مواجه هستم و فشار زیادی را متحمل می‌شوم ولی به‌جای آن محل کارم نزدیک محل زندگی‌ام هست.
- درست است که کمتر مطالعه می‌کنم ولی در عوض فرصت بیشتری برای بیرون رفتن با دوستانم و خوش‌گذرانی دارم.
- می‌دانم که کسی که با او ازدواج می‌کنم از نظر اخلاقی چندان با معیارهایم سازگار نیست ولی به‌جای آن می‌توانم بعد از مدتی تغییرش دهم.
- درست است که اضافه‌وزن دارم، ولی به‌جای آن حسابی از خوردن غذاهای خوشمزه لذت می‌برم.
ازاین‌دست مثال‌ها در زندگی ما فراوان است. انتخاب گزینه‌هایی که به‌ظاهر جایگزینِ هم، اما در عمل حاصل تفکر غیرواقع‌گرایانه ما هستند و به دلیل ارتکاب همین خطا، در تصمیم‌گیری‌هایمان دچار اشتباه می‌شویم.
در خطای نوع دوم هم ما عملاً توان تشخیص تمامی گزینه‌ها به دلیل کوته‌فکری را نداریم. تشخیص کوته‌فکری توسط خود فرد هم کاری دشوار است. چون به نظر می‌رسد همین ضعف باعث عدم توانایی در تشخیص خودش هم می‌شود.
برای غلبه بر این مشکل و خطا هم بهتر است که همواره در هر موقعیت دشواری به دنبال گزینه‌های بیشتر و بیشتری به‌عنوان گزینه‌های جایگزین در تصمیم‌گیری باشیم و به داشتن چند گزینه محدود قانع نشویم.
می‌توانید روی این لینک بزنید و وارد کانال تلگرامی یادداشت‌ها شوید
پیشنهاد می‌کنم بعد از این یادداشت و در ادامه، نوشتارهای زیر را مطالعه کنید:
دو گروه تصمیمات با تأثیراتی بزرگ در زندگی